Rondreis in Zuid-Afrika, Swaziland en Lesotho (2003)
Geschreven door Jozef.
Streek/stad: Rondrit van Johannesburg naar Kaapstad via Swaziland en Lesotho
Traject: Johannesburg – Pretoria –Waterval Boven – Sabie – Pelgrim’s Rest – Graskop –
Bourkes Luck – Phalaborwa – Krugerpark – Djuma Game Reserve – Swaziland –
Mkuzi – Sta. Lucia – Hluhluwe Game Reserve – Hluhluwe – Umfolozi Game Reserve
Ulundi – Shakaland – Durban – Valley of 1000 Hills – Pietermaritzburg – Howick –
Winterton – Clarens – Fouriesburg – Lesotho – Aliwal North – Cradock – Graaff
Reinet – Uniondale – Stormsrivier – Knysna – Mosselbay – Oudtshoorn – Swellendam
Worcester – Paarl – Hermanus – Stellenbosch - Kaapstad
Algemeen
We vlogen met British Airways. Over de vluchten zelf geen slecht woord, maar het personeel is niet altijd vriendelijk. En dan nog gezwegen van London Heathrow. Daar is het helemaal geen lachertje, zeker als je hulp nodig hebt. We hoorden van een bejaarde dame dat ze al zeker een uur zat te wachten op een begeleider en ze moest dringend naar het toilet. Zeker geen goede service, maar het is er veel te groot om alles in goede banen te kunnen leiden.
Transport
De vliegreis heen en terug naar de bestemming kostte € 676,10 per persoon
Ter plaatse hebben we een huurwagen geboekt via internet bij RCJM en een wagen gekregen van Europcar(bij navraag naar de huurprijs per dag bij Europcar, werd ons gezegd best bij RCJM te reserveren. Die firma is het minste duur.
Logies
Daar waar enigszins mogelijk kozen we voor kleine B+B en we hadden ook enkele nachten vastgelegd in Backpackers Lodges(bij nader inzien voor ons niet zo’n goede keuze).
Reizen kost:
een dagmenu in een restaurant : +/- ZAR 40
een biertje : ZAR 8
een kop koffie of thee : ZAR 4
een frisdrank : +/- ZAR 4
sigaretten : een groot pak Malborough kostte ZAR 110
In Zuid-Afrika is zo goed als alles te krijgen. Het is er zoals hier.
De totale reissom die we uitgegeven hebben, transport, ook de huurwagen en het verbruik hiervan, inkomgelden, alle overnachtingen, alle maaltijden en de souvenirs die we mee hadden inbegrepen, komt op € 2776,41 per persoon. Het is voor ons de duurste reis geweest die we ooit gemaakt hebben.
We betaalden met de lokale munt ter plaatse gewisseld voor euro.
We hebben, waar mogelijk, betaald met de Visa-kaart. In de kleinere B+B en Guesthouses was het altijd met baar geld te doen.
Wisselkoers: 1Euro = +/- ZAR 7,93
Gidsen – kaarten
We hadden van een collega de Footprint van Zuid-Afrika. Het boek is wel goed, maar wat verouderd. Op het internet hebben we ook veel nuttige informatie kunnen aanklikken.
Voor logementen hebben we, naast het internet, het boekje Coast to coast geraadpleegd.
Via vrienden hadden we enkele wegenkaarten kunnen raadplegen voor ons vertrek, maar bij aankomst in Johannesburg en bij ontvangst van de wagen, kregen wij een ganse atlas met de nodige kaarten. Zo gespecifïeerd vind je hier bij ons niet. De kleinste wegen stonden erop en je kon goed zien of het een geasfalteerde weg was of gravelroad.
Enkele gegevens over ons: ik ben een man van 62, bediende, en rijd met een rolwagen.
Naam: Somers Jozef
Adres: Kardinaal Cardijnstraat 52
2840 Rumst
Telefoon: 03/888.04.56
E-mail: somers.jozef@skynet.be of somersjozef@|hotmail.com
Andere reizigers mogen gerust contact opnemen. Meestal ben ik thuis, liefst na 18u op tel. nr 03/888.04.56 of via e-mail ben ik bijna altijd te bereiken.
Voor deze reis had ik mijn invalidenparkeerkaart meegenomen en ze is heel goed van pas gekomen. Waar een ander eventueel nog een eind te gaan had van de parking naar een bepaalde bezienswaardigheid, kon ik met mijn kaart bijna altijd tot bij de ingang komen en er parkeren. In Zuid-Afrika kennen ze de kaart wel niet, maar wel het gebruik ervan. Op veel plaatsen is er plaats voorzien voor gehandicapten, met een hoge boete bij misbruik van die plaats. Dus ik zou aanraden om de parkeerkaart mee te doen, als je met een huurwagen op verlof gaat(zonder chauffeur).
Enkele sites voor Zuid-Afrika
Algemeen: www.tourism.org.za www.sa-venues.com www.go2africa.com
www.south-africa.co.za www.dreamcatcher.co.za www.ananzi.co.za
www.capetown.co.za via Google zoeken en dan gaan naar: useful web sites
Provincies: www.gauteng.co.za www.mpumalanga.co.za www.natal.co.za
www.gardenroute.co.za www.easterncape.co.za www.westerncape.co.za
Overnachtingen: www.linx.co.za www.sa-venues.com www.aatravel.co.za
www.hotelformula1.co.za
Autohuur: www.rcjm.co.za www.carhire.co.za www.car-rental.co.za
www.aroundaboutcars.com www.uvsrent.co.za
Parken: Nationale Parken: www.parks-sa.co.za
Andere parken: www.hluhluwe.co.za
Steden zijn bereikbaar via: voorbeeld www.oudtshoorn.co.za
www.graaffreinet.co.za
www.durban.co.za
Beschrijving van het logies
1. Boven Trout Lodge
Station Street 2A Waterval-Boven E-mail: erfs@netactive.co.za
Tel./Fax: +27/(0)13/257.0252 Website: www.linx.co.za/troutlodge
We hadden dit logies via internet vastgelegd om zeker te zijn de 1e dag.
Verblijf R.200/kamer, avondmaal R.35/p/p, ontbijt R.25/p/p. We hebben cash betaald.
Aan de ingang van de kamer waren 3 trappen. De kamer zelf was behoorlijk groot en de bad-
kamer was te doen. Bij het restaurant zijn er 2 trappen, maar er was voldoende hulp aanwezig
om die hinderpalen te overbruggen. De auto stond veilig op de parking in de tuin.
2. Pinnacle Lodge
We hadden er geen adres van en zijn er toevallig op uit gekomen. Er is geen ontbijt mogelijk.
We betaalden er cash R.180 voor de kamer. Er zijn 3 trappen voor de kamer, die vrij goed
meeviel qua grootte en comfort. De auto stond redelijk veilig in de tuin van de lodge.
We hebben er cash betaald.
3. Letaba en Skukusa in het Krugerpark
E-mail: DihlorisoM@parks-sa.co.za Website: www.parks-sa.co.za
Vooraf via internet geboekt en de betaling via de Visa-kaart van thuis uit geregeld. We betaal-
den voor de twee overnachtingen + de inkom tot het Krugerpark voor ons twee R.1.275
De rondavels hebben allemaal hellende vlakken om binnen te gaan. In deze verblijven is er wel
voldoende ruimte om overal te kunnen komen. Er is niets aangepast, zomin het bad als het
toilet, op een paar handgrepen na. Nochtans hadden we een aangepaste rondavel gevraagd.
Letaba is een knus restcamp, maar Skukusa is veel te groot om gezellig te kunnen zijn. Het is
meer een fabriek dan een gezellig verblijf. Het zijn self-caterings, maar er is een restaurant.
4. Djuma Game Reserve
Tel.: +27/(0)13/735.5118 E-mail: djuma@djuma.co.za
Fax: +27/(0)13/735.5070 Website: www.djuma.com
Vooraf via internet geboekt en de betaling ook via de Visa-kaart van thuis uit geregeld. We
betaalden R.1.800 per persoon all-in, alle maaltijden(behalve de drank), een avond- en
ochtendsafari in een open terreinwagen met gids en chauffeur en natuurlijk ons verblijf.
De rondavel was niet te groot, maar wel volledig vlak. Ik kon juist binnen met de rolwagen tot
aan het bed. Om in de badkamer te geraken, moest ik zo dicht mogelijk rijden en dan te voet
verder naar douche of toilet. Er zijn drie restaurants, 1 boven met een tiental trappen en een
tweede op de begane grond, een 3e was buiten voor ‘savonds rond het kampvuur. Het perso-
neel was heel behulpzaam om de trappen op en af te gaan.
5. Happy Valley Hotel in Swaziland
Ik heb er geen adres, telefoon, of e-mail van. Het is gelegen halverwege op de linkerkant ko-
mend van de hoofdstad Mbabane richting Manzini. We betaalden er cash R.365 ontbijt
inbegrepen. Alles was vlak behalve de gang naar de kamer, die had één klein trapje. De kamer
zelf was nogal ruim en de badkamer goed te bereiken. De wagen stond bij de kamerdeur op de
parking achter het hotel.
6. Winkler Guest House B+B in Manzini - Swaziland
Tel.: 09268/505.7229
Fax: 09268/602.3277
Aan Madonsa achter de Khanyisile Primary School
We betaalden er cash R.250 voor B +B in een mooi, groot appartement met heel veel ruimte en
comfort. Er is één hoge trap om het appartement te bereiken en een klein verhoog om binnen
te gaan, verder was het voor ons zoals een balzaal. De auto kon hier veilig en bewaakt in de
tuin geparkeerd staan, zelfs overdekt. In de keuken van dit logement was niets voorhanden om
ook maar iets van voedsel te kunnen bereiden.
7. Maputaland Guest House
Tel./Fax: +27/(0)35/590.1041 E-mail: bookings@maputaland.com
Website: www.maputaland.com
Kabeljou Street 1 Sta. Lucia 3936
We betaalden er met Visa voor B+B R.400(vrij duur, maar uiterst verzorgd). Vanaf de straat
tot in de kamer is het volledig vlak. De kamer was nogal klein en smal, maar ik kon wel met
de rolstoel tot in de badkamer en onder de lavabo rijden, als de franjes weggedaan werden.
De auto stond op de parking voor het Guest House, op straat dus.
8. Emdoneni Lodge in Hluhluwe(Bushlands)
Tel.: +27/(0)35/562.2256/7 E-mail: sunseekr@iafrica.com
Fax: +27/(0)35/562.2256 Website: www.emdonenilodge.com
We hadden via internet het logies vastgelegd en hebben er met Visa R.440 betaald voor een heel geriefelijke rondavel met veel ruimte. Enkel de doorgang van de leefruimte naar de slaap-
kamer was een ietsje krap. Het was juist passemaatje. Ik schuurde met de hoepels van de rolwagen tegen de muur. Er is niets aangepast. Er zijn 2 trappen bij het betreden van de rondavel en verder is alles vlak. Het is een self-catering verblijf, maar er is eveneens een restaurant. De gemakkelijkste manier om er te geraken is: op de N2 afslaan aan de afrit Bushlands en zeker niet aan Hluhluwe zelf, want dan ben je er een heel eind vandaan. Na de afrit is het nog een goede twee honderd meter tot aan de ingang van Emdoneni Lodge. De wagen stond hier veilig op de parking van het domein.
9. The George Hotel in Eshowe
Tel.: +27/(0)35/474.2691
Fax: +27/(0)35/474.2894
We hadden het adres uit het boekje Coast to Coast van de backpackers.
Achter het hotel is het Zululand backpackers lodge. Bij navraag in het hotel werd ons gezegd en we hebben het ook kunnen vaststellen, dat het niets voor ons was. We betaalden er cash R.295 voor B+B, het avondmaal kostte er R.76 voor ons twee. Het is een ietwat verouderd hotel, dus de kamer even goed. Bij de deur van de kamer is er 1 hoge trap. De kamer zelf was redelijk groot. Om aan de receptie en het restaurant te komen zijn er twee kleine trapjes. De auto stond veilig op de parking van het hotel.
10. Travelers Lodge (backpackers lodge)
Tel./fax: +27/(0)31/303.1064 E-mail: travelers-lodge@saol.com
Currie Road 743 Morningside - Durban
We hadden gemaild voor de overnachting in Durban. We betaalden enkel voor het slapen, want
de lodge is een uitgesproken self-catering, R.180 cash. We hebben er gelogeerd, maar het was
er verre van proper, heel rumoerig en zeker niet te gemakkelijk. De kamer was naast de
douches en het toilet met lavabo, die er niet al te fris bij lagen. We hebben het overleeft. De
auto kon op de gesloten parking staan.
11. Victoria Inn
Tel.: +27/(0) /394.4250/3/4
Longmarket Street 218 Pietermaritzburg
We zijn op het hotel gekomen door aan een parkeerwachter in het centrum van Pietermaritz-
burg naar een goede en niet te dure slaapgelegenheid te vragen. We betaalden er cash R.240
voor B+B. De kamers zijn op de 1e verdieping, evenzo met de receptie en de ontbijtruimte. De
inkom heeft twee hoge trappen van zeker 12 treden, wel met een stevige leuning. De kamer was
meer dan in orde, zoveel ruimte en brede deuropeningen. Dit was dan weer een meevaller.
12. Inkosana Lodge Drakensberg Backpacker B+B in Winterton(tegen Champagne Castle)
E-mail: inkosana@inkosana.co.za Website: www.inkosana.co.za/lodge.html
De eigenaar en uitbater van de lodge, Ed, is een heel vriendelijk en behulpzaam iemand. Hij
kent ook iets van koken, zijn hobby. De kamers zijn allemaal gelijkvloers, maar de ene is al wat
ruimer dan de andere. De douches en W.C. zijn in een aparte ruimte, maar het vormt niet echt
een probleem. Het zijn allemaal rugzaktoeristen ondereen. We hadden het logies via internet
verschillende maanden te voren vastgelegd en konden al niet meer krijgen wat we echt wilden.
We betaalden cash R.200 voor de overnachting, voor de dinner R.55 p/p en het ontbijt kwam op
R.35 p/p. De auto stond heel veilig op de parking van het domein. Het is zeker een aanrader.
13. Rose Cottage B+B en self-catering in Winterton
Tel.: +27/(0)36/488.1049 E-mail: rosecot@intekom.co.za
Fax: +27/(0)36/488.1116
We hebben de cottage gevonden via de garage waar we moesten langs gaan wegens pech met
met een band. De vrouw van de garagist was zo vriendelijk om verschillende B+B’s op te
bellen, tot we uiteindelijk bij Rose Cottage terecht kwamen. We betaalden er cash R.300 voor
B+B. Voor het avondmaal was het R.40 p/p. Er is een overstap om in de chalet te komen, maar
verder geen probleem. De kamer was heel ruim en de badkamer redelijk gemakkelijk. De vrouw
des huizes is heel vriendelijk en gedienstig. De auto stond veilig op het afgesloten domein.
14. Mountainview Estate B+B
Tel./fax: +27/(0)58/223.0516 E-mail: salmon@telkomsa.net
Fouriesburg 9725 Website: www.mtnview-villcot.co.za
We zijn toevallig op deze B+B uitgekomen, met de naam te zien staan langs de baan en de
pijlen die ernaar verwezen gevolgd. Het is gelegen op de linkse kant van de weg even voor het
stadje Fouriesburg. Het was een van de mooist ingerichte en properste B+B’s die we op onze
reis gehad hebben. Het is er ook heel erg verzorgd en de man was heel vriendelijk en hulpvaar-
dig. We betaalden er cash R.300 voor B+B. We hebben er een avondmaal genomen aan R.40
voor ons twee. De auto kon ik veilig en wel parkeren in de tuin naast de chalet.
Er is 1 hoge trap om het terras op te gaan, dan een klein overstapje om de kamer binnen te
geraken. Het was een grote kamer, het sanitair was iets moeilijker te bereiken. Ik kon niet in de
badkamer rijden, ze was gewoon te klein om erin te kunnen en de deur te smal.
15. Marilyn’s B+B
GSM: 082/573.5129
Durban Street 99 Aliwal North
We betaalden er cash R.260 voor B+B. Er is 1 trap juist voor de kamer, die vrij groot was(er
is veel ruimte tussen het meubilair). Voor de plaats van het ontbijt is er eveneens 1 enkele trap.
De wagen kon op de afgesloten parking in de tuin van het B+B staan.
16. Alberge Caledonia
Tel./fax: +27/(0)49/892.3156
GSM: 082/774.1795
Somerset Street 61 Graaff-Reinet 6280
We betaalden er voor het slapen alleen R.300 cash. Vrij duur in verhouding prijs/kwaliteit.
Het was een kleine kamer en het sanitair was moeilijk bereikbaar. Bij de inkom van de kamer
zijn er 2 trappen, maar met wat hulp lukte het wel. De wagen stond wel veilig binnen, maar er
was zo weinig ruimte, in de breedte, dat ik zelf de auto niet binnen durfde parkeren.
17. Greenside self-catering
Gelegen langs de N2 tussen Robbehoek en het Tsitsikamma N.P. Het staat goed aangegeven op
een bord naast de weg.
E-mail: stayhere@absamail.co.za Website: www.tzitsikamma.co.za
We betaalden er cash R.200 voor slapen alleen.
Er is 1 chalet waar je dichtbij kan parkeren met de wagen. Als je wat uitkijkt kan je zonder het
minste verhoog vanuit de auto in de rolwagen en in de kamer geraken. De kamer op zich was
vrij groot, maar om in bed te geraken, moest ik uit de rolstoel aan het voeteinde van het bed.
Het sanitair was goed te doen, zowel douche als toilet maar niets aangepast.
De wagen stond ook hier veilig op het domein van de self-catering.
18. Four Seasons self-catering in Knysna
Na bij verschillende B+B’s te zijn gaan aanbellen, leek ons deze self-catering nog het beste.
Het was ook niet veel zaaks. Er is 1 trap aan het terras voor de kamer en dan een klein over-
stapje naar binnen. Het was een kleine, smalle kamer en badkamer en in de keuken was niet
het nodige gerief voorradig. We betaalden er cash R.260, veel geld voor weinig comfort en
zeker geen vriendelijke mensen. Ze hebben hun geld ontvangen en we hebben ze niet meer
gezien. Ik kon de auto beneden op een open parking achterlaten, volgens mij niet zo heel
veilig, maar wat doe je daar aan.
19. Paddy’s Place Guest House
Het is gelegen in één van de hoofdstraten van Mosselbay. Wij hadden hun adres van de dienst
van toerisme meegekregen.
Tel.: +27/(0)44/691.0490 E-mail: ammij@mweb.co.za
Fax: +27/(0)44/690.3060 Website: www.adventureaddicts.co.za
Wij betaalden hier met Visa voor B+B R.300.
Er is 1 trap bij het binnenkomen van de tuin, verder is alles vlak. De kamer was niet al te groot,
maar met een beetje goodwil en wat verhuiswerk lukt het zeker. Ik kon vrij gemakkelijk van aan
het bed in de badkamer rijden, natuurlijk met de deur open. Ook hier weer kraak proper en
uiterst vriendelijke mensen.
20. Little Best Guest House
Tel.: +27/(0)44/279.2137 E-mail: niclubbe@kingsley.co.za
Fax: +27/(0)44/272.4239 Website: www.gardenroute.co.za/oudts/best/afr/index.htm
Plein Street 15 Oudtshoorn – 6625
We hadden hier niets gereserveerd, maar we hadden wel de naam en het adres van het internet
gehaald. Wij hadden op het net de prijs gezien van R.140 p/p en betaalden dat met Visa. De
eigenaar wilde aanvankelijk R.160 p/p, de prijs die nu op het internet te vinden is. We hadden
zijn informatie uitgeprint en hij kon dan ook niet anders dan toegeven.
Om in het Guest House te geraken zijn er, waar nodig, hellende vlakken. We hadden op de web-
site gezien dat het etablissement rolstoel vriendelijk was, wat ook min of meer zo bleek. De
kamer op zich was niet te groot, maar in de badkamer was het voor mij als het paradijs. Ik kon
met de rolwagen tot aan het bad, het toilet en mij aan de lavabo zittend wassen. Achteraan in
de afgesloten tuin is er een heel veilige parking.
21. Three Oaks B+B in Swellendam
Zelf gevonden B+B, nadat we bij Swellendam Backpackers, waar we gereserveerd hadden,
langs geweest waren en door ons niet goed bevonden. De Three Oaks is gelegen tussen het
Drostdy-museum en de kerk van Swellendam. Het is een klein B+B met drie kamers. Twee in
het huis zelf langs een trap te bereiken en een derde in een apart gebouw in de tuin, volledig
gelijkvloers. De keuze was dus vlug gemaakt. Wij betaalden er cash R.260 voor B+B. Het was
een vrij grote kamer en het was er heel netjes en de service was af. De auto stond hier ook
veilig op de gesloten parking naast ons logement.
22. Berg River Resort self-catering in Paarl
Het is gelegen op enkele km van het centrum van Paarl in de richting van Franschhoek, op de
linkerkant de pijlen volgen. Een vijf honderd meter na de afslag het spoor over en dan ben
je er zo. Wij betaalden er voor het slapen alleen cash R.240. Vrij duur prijs/kwaliteit.
Er is 1 heel hoge trap om op het terras voor de kamer te geraken, verder is er een klein
overstapje en een smalle deuropening(de hoepels van de rolwagen schuurden tegen de deur-
stijlen) om binnen te geraken. Eens binnen was de hele ruimte heel nipt gemeten. Tussen de
slaapruimte en de keuken was een toog neergepoot, die in lengte veel te ver uitstak, zodanig
dat ik mij in mijn rolstoel zelfs moest bukken om naar de badkamer te kunnen gaan. Die was
dan weer wel oke. Alles goed bekeken was het er niet al te gemakkelijk.
De wagen kon voor de chalet geparkeerd staan, veilig op het domein van de resort.
23. Musson Street Cottages self-catering
Musson Street 32 Hermanus – 7200
Tel./fax: +27/(0)28/312.2855 E-mail: jankuhn@hermanus.co.za
Website: www.hermanus.co.za/accom/musson
Wij zijn hier verzeild geraakt door toedoen van de dienst van toerisme van Hermanus. Er is 1
trap om de kamer te betreden. Voorts was het vlak en heel ruim. Ik kon niet met de rolstoel in
de badkamer, maar ik kon mij heel gemakkelijk overal vasthouden. De plaats was ook weer niet
zo enorm groot en aan de lavabo had ik steun aan de kast onderaan. De kwestie self-catering:
hier was gewoon alles aanwezig en als we iets zouden tekort gekomen zijn, moesten we het
maar vragen aan de vrouw des huizes. De auto moest ik voor de deur, op straat parkeren.
Wij betaalden voor het logement R.300 cash.
24. Oak Lodge (Backpackers Lodge) self-catering
Tel.: +27/(0)21/465.6182 E-mail: oaklodge@intekom.co.za
Fax: +27/(0)21/465.6308 Website: www.oaklodge.co.za
Breda Street 21 Cape Town – 8001 Wijk Gardens
We hadden van thuis uit dit logies nog kunnen vastleggen. Het is wel een verblijf voor rugzak-
toeristen, maar het viel nogal mee. We werden in de zijstraat gedeponeerd en hadden op die
manier een gans appartement voor ons alleen. Tenminste als er niemand in de tweede kamer
logeerde, wat zo toch twee nachten het geval was. We betaalden er R.220 cash voor de over-
nachting.
Het binnengaan was niet te gemakkelijk. Er zijn 3 trappen en geen leuning, maar wel een
muurtje, die het terras afbakent, waar ik mij kon aan vasthouden en optrekken. Binnen was het
volledig vlak, een appartement met gewone deuropeningen. Juist voldoende om er met mijn
vierwieler door te kunnen. De badkamer was lang en breed genoeg om er te kunnen in rijden,
toch al tot aan het bad. Aan de lavabo had ik niet de minste steun. Er stond wel een gammel
tafeltje, maar meer dan enkele toiletzakken kon dat niet torsen, zeker mij niet. Zolang we er
alleen waren, was er geen probleem, dan kon ik de deur openlaten.
De restaurants waar we ons avondmaal namen
In Waterval-Boven hadden we via internet bij de reservatie van het logies ook een avondmaal en een ontbijt laten klaarmaken. Voor het avondeten vroeg men R.70 en de drank R.15, het ontbijt kwam op R.50, altijd voor twee. Er zijn twee trappen om het restaurant binnen te gaan.
In Graskop hebben we een goed Italiaans restaurant gevonden: Trattoria Leonardo. Bij het openhaardvuur smaakte de pizza overheerlijk. We betaalden er voor ons twee R.84 voor twee pizza’s en twee biertjes. Het restaurant is gelegen in volle centrum, op de hoofdbaan. Bij de ingang is er 1 klein trapje.
In het restcamp Letaba in het Krugerpark hebben we ons eigen potje gekookt. We waren in Phalaborwa een warenhuis binnengestapt en het nodige voedsel en drank meegenomen voor twee dagen in het Krugerpark.
In het restcamp Skukusa hadden we meer trek in een goed maal en zijn in het restaurant bij de andere toeristen gaan aanschuiven. Het was een heerlijke maaltijd en de prijs was natuurlijk navenant. Het warm buffet kostte R.80 p/p en de drank R.23,80 voor alles. Hier kan je zelf binnen rijden, geen drempels, alles is vlak.
In Djuma Game Reserve is de formule all-in. Hier hadden we alleen onze drank te betalen.
Voor R.70 hadden we bij drie maaltijden en ook op de safari’s gedronken.
In Swaziland hebben we de eerste avond het restaurant van het hotel Happy Valley moeten nemen. Veel andere keuze was er niet voorhanden en self-catering kon er niet. De ganse maaltijd, drank inbegrepen kostte ons R.94. De eetzaal is op het gelijkvloers.
De tweede stop was in Manzini, waar we een degelijk en niet duur Indisch restaurant op de kop konden tikken. Het is het Currie House Halal, gelegen recht tegenover het politiebureel. Er zijn wel een vijftal trappen te doen, maar de uitbaters snelden ter hulp om mij boven te krijgen. 2 mushroom soepen en 2 grilled chicken kosten R.83,80.
In Sta. Lucia is er in het centrum, dus de hoofdstraat, voldoende gelegenheid om de innerlijke mens tevreden te stellen. Wij kozen voor St. Pizza & Seafood. Je kan er binnen zonder drempels, dus ideaal. We betaalden er R.98,80 in totaal met Visa.
In Hluhluwe kozen we voor eigen kooksel. In het dorp van Hluhluwe hadden we inkopen gedaan en zo konden we in ons onderhoud voorzien.
In Eshowe waren we genoodzaakt het restaurant van het hotel te nemen. In het stadje was weinig te bespeuren dat op eetgelegenheden trok. Om er binnen te gaan zijn er 2 trapjes, die met wat duw en trekwerk te overwinnen zijn, met wat hulp natuurlijk. Het maal kostte er R.89,90 drank incluis. Cash betaald.
In Durban hadden we twee avonden om te gaan uit eten.
De 1e kozen we voor een goed Italiaans restaurant: Spiga d’oro. Het is gelegen in de Florida Road schuin tegenover het International Travelers Lodge, waar we logeerden. Voor twee pizza’s en de drank waren we er R.89 armer.
De 2e avond hadden we een wandeling gemaakt op de Mile en we passeerden het Macrib Family Restaurant(één van de restaurants van het Holiday Inn Hotel) en vermits we het gezelschap van een jong zwart koppel hadden die ons de ganse dag hadden begeleid, zijn we hier maar binnen-getrokken. Er is een lang hellend vlak om binnen te geraken. Ik denk niet dat we op verlof nog ooit zo duur zullen eten als deze keer, R.292,50 voor ons vieren. We mochten hier wel met Visa betalen.
In Pietermaritzburg zijn we vrij vroeg in een Chinees restaurant binnengevallen, gewoon omdat het te koud was om op straat rond te dolen. Het heette Golden Dragon en is in volle centrum gelegen. Je moet wel een tiental trappen naar beneden, maar zelfs de patron was bereid om te helpen. Het kon ook niet anders, er was geen kat in de zaak. We hebben er voortreffelijk Chinees gegeten voor R.110 all-in.
In Inkosana Lodge, bij Ed, in Winterton nabij Champagne Castle hebben we mee aangeschoven voor een heerlijke maaltijd, door Ed (de uitbater van de lodge) zelf klaargemaakt, een fles wijn inbegrepen, voor de prijs van R.180, ontbijt inbegrepen. Het is bij Ed een passie om te mogen koken, zeker voor een grotere groep. Het is zeker geen probleem om in het restaurant te geraken, een enige obstakel zijn misschien de deuren. Maar die worden al opengedaan vanaf men je ziet komen. Als je een avondmaal wilt kan je het best bij de reservatie van de kamer vragen. Voor het ontbijt volstaat het je naam op het bord, aan het restaurant opgehangen, te noteren en klaar is kees.
Terug in Winterton hebben we aan de vrouw des huizes gevraagd ons iets klaar te maken voor ’s avonds en het was af en om ’s anderdaags een ontbijt gereed te maken. We betaalden er voor het eten ’s avonds R.80 voor ons twee. Van uit de kamer moet je zowat zien welke weg de beste is, er is namelijk een wegeltje aangelegd met grote blokken steen, maar juist niet breed genoeg voor de rolwagen. Verder is het oke, alles vlak.
In Fouriesburg belandden we in het Mountainview Estate, waar we logeerden. Normaal een self-catering maar mits aan de eigenaar te vragen om voor vanavond iets te eten te krijgen, was het al oké. Het was niet zoveel zaaks, maar de honger was gestild en voor slechts R.40 voor twee. De huisbaas heeft ons maal zonder vragen in de kamer gebracht. Dit was uitstekend anders moesten we in zijn huis gaan en er zijn wel enkele trappen en geen leuning.
In Aliwal North hebben we het Inca Spur restaurant aangedaan voor ons avondmaal. In het B+B was ons gezegd dat dit etablissement niet te duur was. Als we het menu raadpleegden, leek het toch niet zo goedkoop. We betaalden er voor twee steaks met de drank R.134,60 met Visa, wat behoorlijk veel is, zeker voor een niet duur restaurant. Bij de inkom zijn een drietal trappen, maar met man en macht werd er gewerkt om mij in de eetruimte te krijgen.
In Graaff-Reinet was het Gizmo’s Pizzeria waar we de benen onder tafel staken. De prijs is er zowat het normale R.83,95 voor ons twee, maar er werd veel te weinig eten gegeven. De inkom is hier zonder iets van verhoog en dat viel toch al mee.
In Tsitsikamma zijn we verzeild geraakt in het Bordeaux Restaurant. Het was ons aangeraden door de mensen van de self-catering waar we overnachten. Je kan er binnen zonder problemen, er is nergens een drempel te bespeuren. We betaalden er voor het dinner R.94 drank inbegrepen.
In Knysna hebben we ons eigen potje gekookt. Kostprijs avondmaal + ontbijt R.77,20
In Mosselbay zijn we te (voet) naar het restaurant The Red Rooster kunnen gaan. Het bevind zich in dezelfde straat als het B+B waar we verbleven. Een inkom zonder trappen en hetgeen geserveerd werd mocht er zijn. We betaalden er R.150 voor met Visa, maar werden dan wel in de watten gelegd met muziek van Dana Winner.
In Oudtshoorn hadden we keuze te over. Het werd uiteindelijk De Fijne Keuken. Het is er niet zo gemakkelijk om binnen te gaan, drie trappen die door een smalle opening naar boven leiden. Ik ben veiligheidshalve maar uitgestapt en te voet naar boven gegaan, met wat hulp natuurlijk. Hetgeen opgediend werd was meer dan goed, maar nogal prijselijk, R.134 voor twee Ostrich filets met twee bieren. Nadien hebben we maar vernomen, dat de uitbaters Belgen zouden zijn.
In Swellendam zijn we beland in het Jorge’s Restaurant van het Swellengrebel Hotel, bij gebrek aan beter. Inkom zonder trappen. In hoofdzaak is het pizzeria. We hebben er twee pizza’s gegeten voor R.118. Het kon beter.
In Paarl was het de eigen kost. Kostprijs +/- R.70
In Hermanus hebben we, in de self-catering, een goede rauwkostschotel naar binnen gewerkt, door moeder de vrouw klaar gemaakt. De eetwaren kwamen uit de Pick & Pay voor een totale som van R.63,75 voor avondmaal en ontbijt.
In Cape Town hadden we drie avonden om te gaan uit eten.
De 1e avond zijn we in de buurt van het logement gebleven. Een goede twee honderd meter hadden we maar te gaan, wel bergaf en in het terugkomen was het goed duwen door mijn wederhelft en ik zoveel mogelijk meehelpen aan de hoepels van de rolwagen. Het restaurant zelf is heel goed toegankelijk, zonder drempels of trappen. Het is best als je er wilt gaan, vooraf te reserveren. Wij hadden het niet gedaan en we hadden het geluk dat er een koppel had afgezegd. Het is het Chinees restaurant Chef Pon’s. We betaalden er in totaal R.133 met Visa.
De 2e avond waren we, teruggekomen van het Robbeneiland, nog aan het Waterfront als het tijd werd om onze magen te vullen. In het Rooti’s restaurant verorberden we het voorgeschotelde voedsel en betaalden hiervoor R.141 met Visa, drank inbegrepen. Het is een open restaurant, nergens trappen of drempels, heel gemakkelijk dus.
De 3e en laatste avond zijn we gestopt onderweg in het terugkomen van de Boulders in Simonstown, bij het restaurant Beckett’s Pub & Eatery. Er is één ingang waar een hellend vlak voor ligt om te kunnen binnenrijden. Een warme maaltijd deed deugd, want het was met het ondergaan van de zon veel frisser geworden. Voor dit laatste avondmaal in Zuid-Afrika betaalden we R.132,50 met Visa.
Op de laatste dag in Cape Town zijn we rond de middag binnengestapt in het restaurant van de Botanische Tuinen. Het is hier ook heel gemakkelijk binnenrijden, alles is vlak. Voor 2 lasagnes en de drank erbij betaalden we R.94 met Visa.
Vervoer
De prijzen die ik opgeef, zijn allemaal inclusief 14% taks.
De huur voor de wagen bedroeg R.332,88 per dag in Super Cover.
De kosten voor het contract waren R.20
Als je een tweede persoon wilt laten rijden met de wagen kost je dat R.100
Wil je een tweede reservewiel dan kost je dat R.350
Voor de one way fee gaven we R.250
We betaalden via de Visa-kaart een voorschot van +/- 15% voor de huur van de wagen.
Niet vergeten de nodige permits te vragen voor Swaziland en Lesotho anders kan je problemen op je hals halen.
Om Swaziland binnen te mogen betaalden we aan de grens R.5
De prijs van de loodvrije benzine was bij het begin van de reis R.4,10 en tegen het einde R.3,70
We deden in totaal 7.023km op 29 dagen en verbruikten 524,41liter en het kostte ons aan benzine R.2.066,46.Bij ons vertrek hadden een verbruik van 8,7L en naar het einde toe 8,2L per 100km.
Om veilig te spelen hadden we bij de autohuur ook een GSM gevraagd voor noodgevallen, wat achteraf bekeken geen overbodige luxe bleek. Het kostte R.7,75 per dag zonder de gesprekken.
Bezienswaardigheden: inkomgelden en toegankelijkheid
Kerkplein in Pretoria Centrum: Gratis en goed aangelegd(waar nodig zijn er hellende vlakken)
Unions Buildings: Gratis maar er zijn heel veel trappen(bekijken van beneden af)
Voortrekker Monument: Inkom R.2 p/p – er ligt een pad rechts van het complex dat naar de
beneden ingang leidt, van hier ben je zo bij de lift.
Ndebele-dorp in Bronkhorstspruit: Inkom R.20 – ik betaalde R.10 Bijna gans het dorp is toegan-
kelijk voor rolwagens met begeleider, enkel in de hutten is het soms iets moeilijker.
Lone Creek Falls: Inkom R.5 p/p – het is de enige waterval die min of meer toegankelijk is.
Mac Mac Falls: Inkom R.5 p/p – niet bereikbaar met de rolwagen.
God’s Window: Gratis en je kan een zicht op het panorama hebben van 5m voor de afsluiting.
Pelgrim’s Rest: Gratis en goed aangelegde wegen, de huizen zijn moeilijker door de trappen.
Bourke’s Luck Patholes: Inkom R.20 – ik betaalde er R.10 - moeilijk begaanbaar pad, maar met
wat hulp lukt het tot aan de 1e stop.
Lisbon Falls: Gratis maar niet te doen als mindervalide.
Berlin Falls: Idem
De Blyde Rivier en de Drie Rondavels: Gratis en er ligt een goed begaanbaar pad tot waar je een
zicht hebt op het hele panorama.
Het Krugerpark: Inkom R.120 per persoon per dag en het is goed te doen, je mag toch niet uit de
wagen komen vanwege het gevaar voor het wild.
De restkampen in het park: Zij zijn volledig aangepast aan mindervaliden.
Djuma Game Reserve: Om er te geraken moet je door Sabie Sands en de inkom ervoor is R.50 per
wagen. In Djuma heb je enkel je verblijf, er is niets aangepast maar hulp is
aanwezig.
Cultureel dorp in Swaziland: Inkom R.40 p/p – volledig toegankelijk mits begeleiding.
Boottocht in Sta. Lucia: Inkom tot de Wetlands Heritage R.90 p/p – de boottocht is heel gemakke-
lijk te doen. Aan de boot is er hulp en eens erop kan je zelf rijden.
Hluhluwe Game Reserve: Inkom R.30 p/p en R.35 voor de auto. Heel gemakkelijk te doen, je mag
niet uit de wagen komen.
Umfolozi Game Reserve: Idem als Hluhluwe.
Dumazulu Traditional Village: Inkom R.83 p/p – volledig toegankelijk mits begeleiding.
Museum in Ulundi: R.10 p/p – volledig toegankelijk met begeleider.
Shakaland Cultureel dorp: Inkom R.30 p/p enkel voor de rondleiding,
ook volledig toegankelijk mits begeleiding, toiletten met trappen.
Hare Krishna Tempel in Durban: Inkom gratis – er is een hellend vlak tot halfweg en dan een
tiental trappen, maar er is altijd wel iemand om te helpen.
Juma Moskee in Durban: Inkom gratis en volledig vlak.
Drakensbergen N.P.: Inkom R.20 p/p om in het gebied te komen.
Giant Castle: Inkom R.20 p/p – niet te doen met een rolwagen , veel te smalle padjes en stijgen en
dalen.
Champagne Castle: Geen inkom, ik ben geweest tot de ingang van het hotel en heb van op dat
punt de natuur bewonderd. Je zou kunnen verder wandelen maar het is
regelmatig bergop en bergaf.
Cathedrals Peak: Geen inkomgelden, je kan zo de bergen wel zien van uit de wagen.
Royal Natal N.P.: Inkom R.25 en voor gehandicapten gratis, mits het te vragen. Redelijk te doen
als je met de wagen zover mogelijk kan rijden, het is te veel klimmen.
Basotho Cultural Village: Inkom R.15 en mindervaliden R.12 – met begeleiding kan je heel het
dorp bezichtigen zonder problemen.
Golden Gate N.P.: Je rijdt er gewoon door dus geen inkomgelden.
Mount Zebra N.P.: Inkom R. 60 en mits te vragen voor gehandicapten R.30 – heel goed
haalbaar, je blijft in de wagen.
Valley of desolation: Geen inkomgelden – je kan tot bijna boven met de wagen, het stukje te voet
naar boven is niet te doen met een rolstoel, te steil en geen goed pad.
Graaff Reinet: Het stadje is gratis te bezoeken, het museum is te betalen maar was gesloten, dus
weet ik geen prijs. Bijna alles ligt vlak, enkel de vooringang van het Drostdy-hotel
heeft enkele trappen.
Tsitsikamma N.P.: Inkom R.80 p/p – wij hebben niets betaald, maar wel uitgelegd dat we er geen
wandelingen konden doen en zo kregen we 1 uur om iets te drinken. Ik heb op
het terras van de cafetaria een mooi uitzicht gehad en verder kon ik niet.
Treintje Knysna-George: Ticket R.70 p/p – met wat hulp geraak je op de trein en nadien in
George op de bus voor het terugkeren.
Dias museum in Mosselbaai: Inkom R.15 p/p, maar ik kon zo binnen. Het museum is verdeeld
over verschillende verdiepingen, maar met een hellend vlak rondom.
Het bezoek aan de boot heb ik niet kunnen meedoen (trappen).
Safari Ostrich Farm: Inkom R.35 p/p en ik mocht zo binnen. Mits begeleiding is het hele domein
te bezoeken, zowel de farm als de winkel.
Cango Caves: Inkom R.40 p/p – niet te doen met de rolstoel wegens te veel trappen.
Cango Wildlife Ranch: Inkom R.42 en mits te vragen voor rolstoelgebruikers R.32 – mits begelei-
ding haalbaar. Er is een goede weg maar hij gaat op en neer.
Route 62: Ook hier geen inkomgelden. Je rijdt er over naar de pittoreske dorpjes.
Bontebok N.P.: Inkom R.60 p/p en met te vragen vrij voor gehandicapten. Het is te doen omdat je
niet uit de wagen mag komen.
Drostdy Complex in Swellendam: Inkom R.10 p/p en ik gratis. Het is helemaal goed te doen, mits
hier en daar wat ommetjes te maken.
Klein Plassie in Worcester: Inkom R.12 p/p – met begeleiding kan je bijna overal alles zien.
Nationale Botanische Tuin: Geen inkom en je kan van op de weg veel van de planten zien staan.
In Worcester De padjes tussenin zijn te doen met een begeleider.
Taalmonument in Paarl: Inkom R.5 p/p – je moet vragen om tot boven te mogen rijden, dan is de
klim zoveel minder en heb je hellende vlakken waar nodig.
Bosschendal Estate: Inkom R.8 p/p – waar nodig zijn er hellende vlakken, dus te doen met hulp.
Vergelegen Estate: Inkom R.10 p/p en mits te vragen voor mindervaliden R.5 – je kan het wijn-
In Somerset West goed volledig bereiken met begeleider.
Helderberg Nature Reserve: Inkom R.2,50 p/p - het is een vrij moeilijk natuurpark met geen al te
goede wegen, maar als je iets wil zien moet je wat kunnen afzien.
Dorpmuseum in Stellenbosch: Inkom R.15 p/p en ik betaalde R.5 als gehandicapte. Sommige van
de geklasseerde huizen zijn iets moeilijker om binnen te gaan. Bij
de meeste zijn er wel hellende vlakken voorzien waar nodig.
Tafelberg in Kaapstad: Inkom tot de kabel R.95 p/p – personen in rolwagens betalen wel de volle
prijs maar alles is dan ook goed aangepast, enkel boven moet je uitzien
hoe je rondgaat, anders sta je plots voor een massa trappen.
Het Robben-eiland: Een ticket voor de boottocht naar en het bezoek aan het Robben-eiland kost
R.150 p/p – bij het inschepen word er geholpen om de trappen af en op te
gaan. Op de boot is er geen probleem en op het eiland ook niet tot aan de
bus voor de toer van het eiland, maar er is volk genoeg om een handje toe
te steken. Alles is er te doen met begeleider natuurlijk.
Het Waterfront: Het is er gezellig kuieren langs de kade. Het ligt er heel goed aangelegd en moet
toch een verdieping hoger, dan is er altijd wel een lift in de omgeving.
Het Seal-eiland in Houtbaai: Boottocht R.30 p/p – er wordt geholpen met op en af de boot te
gaan. Op de boot word je achteraan gedropt en dat is het, veel be-
weging wordt je niet gegund, maar het loont de moeite om te doen.
The World of Birds: Inkom R.40 p/p – ik ging gratis. Het is een mooi vogelpark, maar niet al te
gemakkelijk. Bij het betreden van elke vogelkooi moet je ofwel de deur met
een pomp openduwen ofwel opentrekken. Dit is niet altijd zo gemakkelijk.
Cape Point: Inkom R.25 p/p – Bij het zien van de vuurtoren, dachten we het is weer een maat voor
niets. Het viel nogal mee, er is een tandrad treintje dat je zonder veel problemen naar
boven brengt, tenminste toch al een heel eind bergop. Het pad gaat nog even nogal
steil bergop, maar het pad ligt goed. Het is ook weer te doen mits begeleiding.
Kaap de Goede Hoop: Geen inkomgelden en hier kan je van op de weg het hele gebeuren gade-
slaan.
De Boulders in Simonstown: Inkom R.10 p/p – Om bij de pinguins te komen is er een nieuw pad
aangelegd, het gaat wel op en neer maar dan heel lichtgolvend.
Heel goed haalbaar met begeleiding.
Botanische Tuinen Kirstenbosch: Inkom R.18 p/p – De paden zijn heel goed aangelegd, maar
er is een heel groot niveau verschil. Het is bij het klimmen
een groot karwei, duwen en meeduwen met de hoepels.
Het Koloniale Kaapstad: Geen inkomgelden behalve voor het fort, dat we niet bezochten door
de vele trappen in het complex. Voor de rest ligt het oude centrum goed
geplaveid en vlak. Op de kruisingen van de straten zijn schuine vlakken.
Verslag van onze rondreis in Zuid-Afrika, Swaziland en Lesotho
Het is aan mijn echtgenote, Marie-Claire, te danken dat ik zo heel veel heb kunnen zien op onze rondreis door Zuid-Afrika. Zij heeft constant de rolwagen in en uit de auto moeten sleuren, overal de rolstoel moeten voortduwen of het een effen pad was of niet en dit gedurende een ganse maand, een hele klus die zwaar op de schouders drukt. Zij heeft het zeker niet altijd even gemakkelijk gehad. Ik heb van mijn kant dan weer, mijn uiterste best moeten doen om die 7.023km af te malen. Met mijn handicap is dat ook niet te onderschatten, zelfs met automatische versnellingen.
Als het enigszins mogelijk is en dat is het gewoonlijk wel, boeken we enkel de vlucht en een hotelletje voor de eerste nacht. Zeker wanneer je aan een rolwagen vast gekluisterd bent, is dit geen overbodige luxe. Voor deze rondreis hadden we wel op meerdere plaatsen gereserveerd, kwestie van zeker te spelen (Krugerpark, Djuma Game Reserve, Travelers Lodge in Durban, Inkosana Lodge en Oak Lodge in Kaapstad). Ik neem, tot hiertoe tenminste, altijd een manuele rolstoel mee. Die is minder groot en zeker veel minder zwaar om te hanteren. Als je toevallig in een lift moet, heb je er ook veel minder problemen mee, qua lengte en breedte.
15/09/03 Eindelijk was het zover en konden we de koffers pakken om te vertrekken voor onze trip naar Zuid-Afrika. Via Londen Heathrow, waar we met de nodige strubbelingen wegraakten, zijn we na een voortreffelijke vlucht van een goede tien uur in Johannesburg aangekomen. Een eerste werk was Euro’s wisselen in Zuid-Afrikaanse Rand. En nu was het de beurt aan het ophalen van de huurwagen. We hadden geopteerd voor een Toyota Corolla 1600 automatiek(aangezien mijn handicap wel verplicht volgens onderzoek bij CARA en ik zou toch het meeste de chauffeur zijn). Na het vervullen van de formaliteiten en het vragen naar de permits voor Swaziland en Lesotho, konden we met de bagage naar de garage voor de in ontvangst name van de huurwagen. Tot onze verbazing werd ons geen Corolla afgeleverd, maar een BMW 318i stationwagen. Een spiksplin-ternieuwe wagen met juist geteld 476km op de teller. Ik durfde bijna niet achter het stuur te krui-pen, maar het verlof begon hier en zonder rijden zouden we van Zuid-Afrika niet veel te zien gekregen hebben.
16/09/03 Vertrek op Johannesburg International Airport naar Prteoria – Bronkhorstspruit –
Balmoral – Witbank – Middelburg – Wonderfontein – Belfast – Machadodorp naar
Waterval-Boven Totaal: 403km
Omstreeks 11u. zijn we kunnen starten. Johannesburg hebben we gelaten voor wat het was, wegens te onveilig, en hebben onmiddellijk koers gezet naar Pretoria. In het centrum hebben we vooreerst aan het Kerkplein, met het standbeeld van Paul Kruger en meerdere koloniale gebouwen, halt gehouden. We hadden hier de tegenslag om veraf te moeten parkeren, er was in de
officiële gebouwen aan het Kerkplein een hoog geplaatst iemand op bezoek en daarom waren hele woonblokken voor het verkeer afgesloten.
Van hier ging het verder naar de Union Buildings met een mooi park voor en een massa trappen. Ik heb mijn echtgenote maar alleen laten naar boven gaan en heb van juist voor de obstakels proberen een betere kijk op het geheel te krijgen. Ik heb het maar het best gezien van de foto’s en op video. Het is wel de moeite om het gebouw te zien in al zijn glorie. Misschien is er een mogelijkheid om naar boven te rijden, maar vermits wij in de stad niet zo goed bekend zijn, wisten we ook niet hoe er te komen. Als we hier uitgekeken waren, hebben we de richting van het Voortrekker Monument gekozen. Het is een indrukwekkend bouwsel ter nagedachtenis van de gesneuvelden in de vrijheidstrijd. Ik zag hier ook op een hele sliert trappen, maar een bewakings-agent kwam ons melden dat er een pad was voor rolstoelgebruikers. Het is wel een ommetje, maar er was dan ook geen trek en sleurwerk mee gemoeid. Wanneer we aan het einde van het pad naar beneden gingen, stonden we voor een gesloten poort, die bijna onmiddellijk opengedaan werd. De man beneden was verwittigd door de persoon die we eerst hadden ontmoet. Hij ging ons voor naar de lift en binnen de kortste keren stonden we in een immense zaal, binnen in het Voortrekker Monument. Van hier kan je ook naar buiten een kijkje nemen en zie je op de trappen neer.
De tocht werd verder gezet richting Bronkhorstspruit, om daar een Ndebele-dorp te gaan bezoeken. Bijna heel het dorp is toegankelijk, wel met een begeleider. Enkel in de huisjes is het soms moeilijk om binnen te gaan, hoge trap en smalle deuren. Het is wel de moeite om eens te zien hoe de inboorlingen vroeger leefden en werkten, maar wij waren er veel te laat. Ik denk dat het beter is zo’n dorp ’s morgens aan te doen, dan is iedereen met activiteiten bezig. Maar in ieder geval is het een opgezette boel voor de toeristen. Nu hebben we wel iets kunnen zien, maar het dorp lag er verlaten bij.
Het werd nu stilaan tijd om naar de eindbestemming van de dag te rijden, het was reeds
17.25u en we hadden nog een heel eind te gaan. We waren uiteindelijk ter plaatse in Waterval-Boven om 19.45u. Normaal ben ik er tegen om op verlof in het donker te rijden, zeker hier in het toch niet zo veilige Zuid-Afrika. Onderweg hadden we twee maal de pech op een Toll-route te zitten en het kostte ons in totaal R.27 en 40 voor enkele kilometers. Het is achteraf niet meer voorgevallen.
17/09/03 Via Lydenburg – Sabie – Pelgrim’s Rest – Graskop Totaal: 230km
Rond 9u vertrek naar Lydenburg. We hebben er samen met een tankbeurt een kaart van de Blyde River Canyon gekocht voor R.40. En nu ging het verder door de bergen heen naar het plaatsje Sabie. Van Sabie was ons volgende doel de Lone Creek waterval. Er is een redelijk zacht lopend pad aangelegd. Ik ben op de brug kunnen gaan, doordat een jong koppeltje geholpen heeft met heffen. Er zijn, wat dacht je, 2 trappen, maar ik heb ze gezien(de waterval natuurlijk).
Dan naar de Mac Mac waterval, maar hier was geen beginnen aan. Ik ben er geweest en ben bij de wagen blijven wachten op mijn wederhelft, die zich dan opgejaagd voelt. Na deze waterval volgde God’s Window. Het is zo’n wondermooie natuurpracht die je te zien krijgt, om van te duizelen. Het is spijtig, maar heel dicht bij de omheining kan je met een rolwagen niet komen. Het is puur natuur. Vanaf hier zetten we koers richting Pelgrim’s Rest, een oud mijnstadje, waar je de sfeer van ver vervlogen tijden nog kunt opsnuiven. Het is er gewoon gezellig toeven. Met spijt hebben we het moeten verlaten. Het werd ondertussen al wat later en na een korte stop aan de Pinnacle zijn we naar Graskop gereden om eerst een slaapplaats te zoeken en later de innerlijke mens te spijzigen. Het was alsof de dag maar open en toe gegaan was.
18/09/03 Via Bourkes Luck Patholes – de Blyde Rivier Canyon met de 3 Rondavels – Hoed-
spruit – Mica – Phalaborwa – Letaba Totaal: 284km
Vertrek om 7u naar de Pinnacle om betere foto’s te kunnen nemen dan gistermiddag. Op dat ogenblik was het al vrij laat en er hing al nevel in de heuvels, nu hadden we een veel klaar- der uitzicht. En nu naar Bourkes Luck Patholes waar we even later voor een bijna onoverwinbaar pad naar beneden stonden. Met veel tegenhouden en soms mee helpen via de hoepels, zijn we uiteindelijk aan de eerste afsluiting geraakt. Verder kon ik zeker niet gaan door de zeer erbar-melijke staat van de weg. Ik vond dat ik vanhier al een mooi overzicht had op het hele gebeuren. Om terug naar boven te geraken, hebben we twee opzichters aangesproken om een handje toe te steken. Vanaf de Patholes hadden we gepland om eerst de Berlin Falls en daarna de Lisbon Falls te bezoeken. Ik heb hier mijn wederhelft maar alleen laten genieten van de prachtige waterstroom. Het was niet haalbaar. Aan de Blyde Rivier Canyon was ik beter af. Er ligt een vrij goed pad tot aan de afsluiting, zodat iedereen een mooi panorama voorgeschoteld krijgt. Ik denk dat we er iets te vroeg waren, want we hadden geen zuiver zicht op de 3 Rondavels. Na te hebben genoten van de natuur in de heuvels van de canyon, zijn we opgestapt naar de volgende halte: de ingang in Phalaborwa van het Krugerpark.
Hier begon voor ons, op eigen ritme en naar eigen goeddunken, een tweedaagse safari doorheen het Krugerpark. De eerste rit stopte na een goede 60km in het restcamp Letaba, waar we, tegen een snelheid van 20 à 30km/u en na een zoektocht naar wild, na ongeveer drie uur onderweg, aankwamen(omstreeks 17.30u). We hadden nu wel een rustpauze verdient na het voortdurend zoeken links en rechts in de bush naar wild. We kregen op die korte afstand door het Nationale Park toch wel wat wild voorgeschoteld: giraffen, zebra’s, allerhande soorten spingbokken en hier en daar een verdwaald aapje.
Het eerste werk na het inchecken was, de supermarkt binnenduikelen om eetwaren en drank voor avondmaal en ontbijt in te slaan. We waren zinnens van vandaag ons eigen potje te koken en dan heb je voorraad nodig.
19/09/03 Via Olifants naar Skukusa Totaal: 205km
We hebben het restcamp Letaba verlaten om 7.30u en dit maal voor een ganse dag in de bush en voor het overgrote deel op gravelroad. Het ging zuidwaarts met als einddoel het restcamp Skukusa, met een welkome stop in het restcamp Olifants. We hadden nog maar enkele meter het kamp Letaba verlaten, of we moesten halt houden voor een kudde buffels die ons pad kruisten. Onderweg zagen we nog een hele rist verschillende diersoorten. In het restcamp Olifants konden we, al was het niet zo lang, even de benen strekken. Als je uren in de wagen moet blijven, wordt je hele lichaam stijf en stram en doet het deugd om eens een ietwat andere houding te kunnen aannemen. Toilet bezoek hoort eveneens bij zo’n stop. Na de kleine boodschap konden we de weg verder zetten naar Skukusa. Daar aangekomen zaten we er zo wat helemaal door. Ik wist niet dat het zo vermoeiend was, uren in de verte gluren en daarom ook heel langzaam doorrijden, stoppen, achteruit rijden en regelmatig halt houden om er toch maar mooie kiekjes aan over te houden. Vooral voor voeten en benen is het zwaar. Je zou op de lange duur krampen krijgen in je kuiten van de abnormale houding.
20/09/03 Via Mkuhlu – Hazeview – Bosbokrand – Dwarsloop – Casteel – Acornhoek naar
Djuma Game Reserve Totaal: 190km
’s Morgens in de vroegte zijn we in Skukusa vertrokken naar het privé wildpark Djuma.
Van Skukusa tot in Acornhoek is het gewone asfalt baan, maar bij de afslag naar Sabie Sands was het al zand wat de klok sloeg. Van de 190km die we vandaag afgehotst hebben, waren er zeer zeker 70km op gravelroad. Het is een vrij goed berijdbare piste met het nodige stof. Wanneer je tegen-liggers hebt is het aan te raden om de ramen dicht te doen. Bij het binnenrijden van het domein van Sabie Sands heb je als het ware een tol van R.50 per wagen te betalen.
Hier is de te volgen weg naar Djuma heel goed aangegeven, gewoon de pijlen volgen. Tegen de middag konden we onze intrek nemen in de rondavel die voor ons was voorzien. Om 13u werden we aan tafel verwacht voor het middagmaal. Ik had er al direct problemen, platte band met de rolwagen. Een van de zwarte hulpjes heeft het euvel redelijk vlug kunnen herstellen. Ik was in een doorn van de esdoorn gereden. Er was een andere toerist die mij zei dat hij zo’n pin(3cm lang) in de zool van zijn sandaal had gekregen en die was er dwars door gegaan. Na het vieruurtje was het tijd om ons te installeren in de open terreinwagens. We waren met volk genoeg om twee trucks te vullen en we konden aanzetten, tenminste de chauffeur Nick en de zwarte spoorzoeker vooraan op de truck. Voor éénmaal mocht ik eens meerijden en kon ik dan ook meer genieten van de bush en zijn dieren. Vermits wij met twee wagens rondtoerden, kon de ene naar de andere melden, hier is dit of dat te zien en dan snelden de anderen daar naartoe. Zo zijn we op een leeuwin gekomen, die hoog op haar troon de weidse natuur gadesloeg, en zich blijkbaar niets aantrok van de belang-stelling die ze had. Het is zo meer van: wie kijkt naar wie. Eens het 18u of maximum 18.30u is, gaat het groot licht aan de hemel uit en wordt de flexibele schijnwerper vooraan op de truck aangesto-ken. De bushwatcher weet blijkbaar goed waar hij precies moet lichten, want regelmatig had hij prijs en wij natuurlijk ook. Enkele buffels en wat verder een olifant, nog verder een paar neus-hoorns, dat kregen we als op een dienblaadje. Tegen 19.30u was het stilaan welletjes en dropen we af naar de bush lodge voor het avondmaal in open lucht bij het kampvuur. Het werd een gezellig onderonsje, wij twee als Belgen, twee koppels Nederlanders en twee koppels Fransen.
21/09/03 Via Bosbokrand – Hazeview – White River – Nelspruit – Barberton – Piggs Peak –
Ngwenya naar Mbabana Totaal: 429km
De volgende morgen was het vroeg uit de veren. We zouden voor de morgen safari ver-
trekken om 6u en bij de terugkomst ons ontbijt krijgen. Het eerste uur hebben we bijna niets anders gezien dan enkele mooie vogels, zodanig dat ik al dacht dat we in een vogelpark beland waren. Tot we plots geconfronteerd werden met een vijftal leeuwinnen. Zij lagen blijkbaar nog na te genieten van hun nachtelijk maal, veel reageren deden ze in ieder geval niet. In de truck blijven is hier altijd de boodschap. Wat er anders zou gebeuren, zou je niet meer kunnen verder vertellen, denk ik.
Het werd nu stilaan tijd om van iedereen afscheid te nemen, zodat ieder zijn eigen weg kon voortzetten. We hadden in de lodge een plannetje meegekregen met een kortere weg terug. Het was evenwel ook een piste, maar niet meer zoveel kilometers als bij het komen. ’t Was maar goed ook. Ik had momenteel genoeg van al die pisten en het stof. Nu konden we koers zetten naar Swaziland. Het zijn hier ook heel goed berijdbare wegen. Toch tot even buiten Barberton, een 13km voor de grens hadden we weer eens gravelroad en geen al te beste deze keer, maar we hadden niet veel keuze. Het was deze weg of kilometers omrijden via een misschien ook niet goed liggende baan. We zijn aan de grens geraakt en de formaliteiten vielen er nogal mee. Na enkele minuten konden we verder de Piggs Peak over en Swaziland in. Het weer was al de ganse dag niet wat het moest zijn en natuurlijk als je dan de bergen intrekt kan je mist hebben. En dat hadden we meer dan genoeg. Ik probeerde een voorganger te volgen, maar Marie-Claire(mijn wederhelft) had zo’n schrik, dat ik hem moest laten gaan. Vermits we als toeristen niet onmiddellijk op bekend terrein reden, was het niet al te gemakkelijk om de baan te kunnen volgen. Bij zulk weer laat ik in Belgïe graag de wagen op stal. Wij zijn er door geraakt en bij het dalen verdween ook de mist, maar dan kregen we regen in de plaats.
We hadden via internet gereserveerd bij Sondzela Backpackers Swaziland, maar het viel er dik tegen. Het is er meer van trek je plan en ziet dat je binnen geraakt. Wat voor mij zelf niet zo van zelfsprekend is. Eventueel e-mail van de backpackers: reservations@biggame.co.sz
We zijn dan maar doorgereden richting Manzini en bij het Hotel Happy Valley halt gehouden. We moesten er iets mee doen.
22/09/03 Manzini Totaal: 134km
Nu konden we het ons veroorloven om een ietsje langer te slapen en rond 9u hebben we de tocht terug naar Mbabana aangevat. Het waren maar een vijftiental km. We hadden gelezen over een mooie, tipysche markt. Het stond wel vrij goed aangegeven waar de markt ergens moest zijn, maar dat was het. Nergens was iets te bespeuren dat op een markt moest gelijken. Na veel vragen zijn we geraakt waar we wilden zijn. Het is, volgens ons, niet de moeite om daar een omweg voor te maken. Het kan ooit wel goed geweest zijn, maar het is nu een verlaten, vuile plek waar we liefst niet uit de wagen kwamen, laat staan de wagen alleen achterlieten. Te ongure buurt voor ons alleszins.
Dan maar terug richting Manzini, waar we vooreerst zijn gestopt bij een kaarsenfa-briekje. De Swazi candles zijn genoegzaam bekend. Je ziet de kaarsen maken. Het is volledig hand-werk en zeer arbeidsintensief. Je ziet hoe er rond een bolletje parafine een omhulsel gelegd wordt in de kleuren die gewenst worden. Wanneer die laag er mooi tegenaan gedrukt is, wordt de gewen-ste vorm gegeven, bv. een olifant of een leeuw. Het loont zeker de moeite om binnen te gaan.
Van de kaarsenfabriek trokken we naar een Cultureel dorp. We kwamen er net op tijd voor de voorstelling van zang en dans. Heel veel trom geroffel en geroep en gestamp, alles is goed genoeg als het maar leven in de brouwerij brengt. Na het spektakel kregen we dan een goed gegidste rondleiding over het hoe en waarom er in vroegere tijden zo geleefd werd. Heel het nu bestaande dorp wordt in stand gehouden als museum. Na het bezoek aan het dorp hebben we nog vlug een watervalletje aangedaan en dan verder doorgereden naar Manzini. We hebben er toeval-
lig een goed B+B gevonden. Het viel mee in prijs en er was meer dan voldoende ruimte voorhan-den. Voor ons dinner hadden we bij het passeren van Manzini-stad een Indisch restaurant gezien en het eethuis leek ons wel iets te worden. Het eten was er goed en niet te duur.
23/09/03 Via Siteki – Big Band – Nsoko – Lawumisa – Mkuzi – Bayala – Hluhluwe –
Mtubatuba naar Sta. Lucia Totaal: 331km
Omstreeks 7.30u hebben we de biezen genomen en stilaan Swaziland vaarwel gezegd. Het ging vrij vlot bij de grensovergang naar Zuid-Afrika en vermits er onderweg niet zo heel veel bijzonders te zien was, hebben we de afstand op een redelijk korte tijd kunnen afhaspelen. We zijn vooreerst in Emdoneni Lodge in Hluhluwe-Bushlands binnengestapt omdat we er twee nachten hadden gereserveerd en het kwam ons veel beter uit er maar 1 overnachting te behouden, niet deze maar wel de volgende. Het was blijkbaar geen probleem. Aan de balie in Emdoneni Lodge waren ze zo vriendelijk om voor ons naar de dienst van toerisme in Sta. Lucia te telefoneren voor reser-vatie van twee ticketten voor de boottocht op de Wetlands. Nu konden we met een gerust hart de weg verder zetten via Mtubatuba naar Sta. Lucia, waar we natuurlijk als eerste de bootticketten zijn gaan afhalen. We hadden ongeveer nog twee uur eer de tocht zou starten en hebben dan maar gezorgd dat we overnachting hadden voor vandaag. Het leek er niet zo simpel, op verschillende plaatsen kregen we te horen: volzet ofwel lag de prijs véél te hoog. De uiteindelijke beslissing viel op Maputaland Guest House. Zeker geen slechte keuze, het is er allemaal gelijkvloers en zonder maar één enkel trapje. De prijs was hier het enige minpunt, maar ja, als er weinig voorhanden is, heb je weinig anders te doen dan het met beide handen te nemen. Het werd nu stilaan de hoogste tijd om naar de kade te rijden en te zorgen dat we zeker een goed plaatsje hadden, waar ik een goed uitzicht zou hebben, op de boot. Het viel nogal mee. Zoveel volk ging er niet op deze tocht mee en er vertrekken ook meerdere op ongeveer hetzelfde uur(16u). De schipper hield ons via een luidspreker op de hoogte van wat er te zien was, welke dieren we op een bepaalde plek konden waarnemen. Wanneer we bij de nijlpaarden arriveerden moest hij niets zeggen, die zagen en hoorden we van veraf. Volgens de schipper zijn het de meest gevaarlijke beesten in Zuid-Afrika en de meeste slachtoffers makende dieren die er bestaan. Zij bijten met hun slachttanden gewoon dwars door je heen. Als hun muil open gaat, zie je op tanden van wel 25cm lang. Het is ze zeker niet te doen voor het vlees, vermits het graseters zijn. Na de trip en na de innerlijke mens versterkt te hebben, kropen we onder de wol, want de dag daarop was het vroeg uit de veren.
24/09/03 Hluhluwe Game Reserve – Hluhluwe Bushlands Totaal: 216km
Met nog een goed half uur voor de boeg, zijn we om 5.15u aangezet om toch zeker voor 6u aan de ingang van het Hluhluwe Game Reserve te staan, om zo in de vroegte al te genieten van de bush. We zijn er zo wat kris kras door gereden. Gereden is een groot woord, het was meer een slakkengang. Na een welkome stop in het restcamp Hilltop Camp, waar we origineel gepland hadden om te overnachten, maar gecanceld wegens te duur, zijn we rond 14u het wildpark uit gereden. Het was ook de hoogste tijd, want we wilden absoluut de rondleiding en de dansvoorstel-ling van de Zulu’s in Dumazulu niet missen(start rondleiding 15.15u, gevolgd door het dansfes-tijn). Het Dumazulu-dorp ligt juist naast het Emdoneni Lodge waar we volgende nacht zouden verblijven, dus ook in de Bushlands. Hier kan je de vroegere levenswijze van de Zulu’s van naderbij bekijken en aan de gids de nodige vragen stellen. De zang en dans is een beetje vergelijk-baar met die we in Swaziland voorgeschoteld kregen, veel roepen, stampen met de voeten en met de armen zwaaien. Het zeker niets verfijnt. Na het hele gebeuren zijn we naar Hluhluwe-dorp gereden om inkopen te doen voor het avondmaal en tegelijkertijd te tanken. Het dorp ligt op ongeveer 8km langs de N2, meer noordwaarts.
25/09/03 Via Umfolozi Game Reserve – Ulundi – Melmoth naar Eshowe Totaal: 270km
Nu hadden we het ons iets gemakkelijker genomen en zijn we maar van Emdoneni Lodge vertrokken om 6.50u en rond 7.30u stonden we voor de poorten van het Umfolozi Game Reserve. We moesten wel door het wildpark omdat wij anders een hele omweg zouden moeten maken. We hadden nu wel twee maal de ingang tot het domein, gisteren en vandaag terug, maar we konden er ook nog genieten van de wildernis en het eventuele wild. Op zeker moment stonden we oog in oog met een neushoorn. Het is normaal niets op zich zelf, maar wat we niet onmiddellijk zagen was, dat hij gevolgd werd door een jong en dan kunnen ze heel agressief worden. Een mooie foto heeft het wel opgeleverd en de kolos is na een poosje afgedropen met het jong achter hem aan.
Op een tweetal uur stonden we aan de uitgang, die ging in de richting van Ulundi. We reden in het park al een heel eind over een goede piste, die verder liep tot in Ulundi, 50km. In dit stadje hebben we een bezoek gebracht aan het museum. Het is een kopie van een vroeger dorp, met enkele rondavels. Het is wel helemaal toegankelijk, maar voor mij persoonlijk vond ik het amper de moeite om er een stop te houden. We konden eens de benen strekken na uren in dezelfde houding in de wagen. Nu ging het verder over Melmoth naar Eshowe, waar we onze intrek wilden nemen in het Zululand Backpackers Lodge. Het is gelegen achter het George Hotel en bij navraag in het hotel, werd ons gezegd dat we veel beter af zouden zijn in het hotel zelf. We hebben het zelf kunnen vaststellen wat een vuile bedoening het wel was, precies een opgekuiste varkensstal.
26/09/03 Via Shakaland en Stanger naar Durban Totaal: 245km
We hadden in Eshowe nog een en ander aan te kopen en daardoor konden we er maar aanzetten rond 9.30u naar Shakaland. We wilden er samen met een rondleiding in het dorp, ook een dansvoorstelling bijwonen. Dit ging niet helemaal door. Een rondleiding konden we met veel aandringen krijgen, maar voor een voorstelling hadden we maar in groep moeten komen, werd er ons gezegd. Het was blijkbaar nu al tegen hun zin, dat wij voor ons twee iemand meevroegen. De inkom tot het dorp is anders meer dan hoog genoeg om iemand te kunnen meegeven. Dat is de tol van het oprukkende toerisme. De gids die we mee gekregen hadden, keek meermaals op zijn uur-
werk en liet ons goed verstaan dat we moesten zien om tegen 11u weg te zijn. Op dat uur zou er een groep komen en wij zouden maar in hun weg lopen, zeker met de rolwagen want die stoort het hele gebeuren. In ieder geval hebben we het hele complex, het Zulu-dorp met al zijn hutten én het hotel van de Protea-keten, goed en redelijk ontspannen kunnen afdweilen.
Na Shakaland ging het richting Stanger, waar we de Indische markt wilden vereren met een bezoek. Bij navraag aan een andere markt, werd ons door een Indische vrouw uit Tongaat wel getoond waar de Indische markt zich bevond, maar er werd ook bij gezegd dat het daar absoluut niet veilig was. Uit nieuwsgierigheid zijn we toch gaan kijken wat het voor iets was en ja, de persoon die het ons uitgelegd had over de onveiligheid, had meer dan gelijk. Ik durfde de wagen, die toch niet van ons was, er niet onbewaakt achterlaten. ’t Was een maat voor niets.
Van Stanger uit passeerden we Tongaat, waar we, volgens de reisgidsen althans, twee Indische Tempels moesten vinden. We hebben er meermaals naar gevraagd en uiteindelijk ook gevonden. Het zijn twee kleine tempels die niet zo heel bijzonder overkomen.
Het einddoel vandaag was Durban. We hadden in het International Travelers Lodge voor twee nachten geboekt via internet. Ware het niet dat Durban zo’n vreselijk moeilijke stad was, dan hadden we waarschijnlijk hier naar iets anders uitgezien. Het is er zeker niet wat wij gewoon zijn. Veel lawaai op de gangen en in de keuken, die toevallig niet ver van onze kamer was. Het zijn wel heel vriendelijke mensen. Zij hebben met ons gezocht om eventueel een andere stek te vinden, maar in de buurt was alles vol.
27/09/03 Site-seeing van Durban Totaal: 245km
In de Lodge werd ons de raad gegeven om de stad best met een gids te bezoeken, ook omwille van de onveiligheid zeker op de Golden Mile. Toevallig hebben we in Edegem op het volksdansfestival een zwarte, die deel uitmaakte van een Zulu-dansgroep, ontmoet die in het centrum van de stad woont. Hij had ons gevraagd, als we in Durban kwamen, hem zeker te verwittigen. Hij zou hem de ganse dag opofferen en met ons naar die plaatsen gaan die wij wilden. We hebben hem via zijn GSM gecontacteerd en hij zou in de lodge zijn rond 9u. Het werd toch 9.30u eer hij opdaagde en hij had ondertussen zijn vriendin ook opgetrommeld. Die zouden we ergens in de stad oppikken. Zo gezegd, zo gedaan en rond tienen konden we eindelijk aan het stads-
bezoek beginnen.
Eerst kwam de Hare Krishna Tempel aan de beurt. We hebben de Hare Krishna Tempel in Bangalore in Indïe gezien en dan verbleekt die in Durban. Het is een mooi uitgedost exemplaar, maar wij zijn beter gewoon. Het volgende was de Dienst voor Toerisme. Hier vind je echt alles wat met Zuid-Afrika te maken heeft. We hebben er een massa folders meegenomen, zeker van die plaatsen waar we weinig of niets van in ons bezit hadden. Je zit hier in volle centrum van de stad en parkeren is er al een even groot probleem als bij ons in Belgïe. Gelukkig had ik mijn gehandicapten kaart mee en kon op die manier gemakkelijker aan een plaats geraken en zonder betalen, juist gelijk hier. De kaart is enkel in het Nederlands opgesteld, maar in Zuid-Afrika kennen ze het systeem niet. Daar telt alleen de rolwagen, als je die bij hebt, is het oké.
Na de Dienst voor Toerisme was het de Juma Moskee die we met een bezoek wilden vereren. We gingen onmiddellijk naar de moskee, maar moesten nog op de gids wachten en die zou pas een goed uur later komen opduiken. Ondertussen zijn we met Bryan en zijn vriendinnetje iets gaan eten in een klein restaurantje. In de moskee kregen we een heel goede uitleg van het hoe en waarom van de Islam. We kenden er wel veel van, door eerdere reizen naar o.a. Marokko en Tunesïe, maar een extraatje kon er wel bij. De man was heel vriendelijk, we mochten in elke ruimte komen en er ook foto’s nemen.
Nu stelde Bryan voor een bezoek te brengen aan zijn ouderlijk huis. Dit is altijd mooi meegenomen. In de townships kom je beter niet alleen als blanke. Heel de buurt stond uit, wat wil je. Er kwam een spierwitte BMW in hun wijk. Aan Bryan was het ook te zien dat hij er van genoot, eens in een degelijke wagen bij hem thuis te komen. Vader was boodschappen doen en zou pas laat terug komen en moeder verblijft, volgens Bryan, in Groot-Brittanïe. Het is er, zoals waarschijnlijk bij de grote massa van zwarten, armoe sta bij. Wij waren tevreden de familie gezien te hebben en de zij glunderden, ze hadden blanken over de vloer gehad.
Van Bryan’s huis in Phoenix, een voorstad van Durban, besloten we naar het water-
front de Golden Mile af te zakken. We hebben eerst de lange boulevard afgereden en zijn bij het Casino gestopt. Het is er één pracht en praal. Wat moet dat niet zijn voor de zwarten, die met moeite de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Wij zelf zijn veel gewoon, maar het neemt niet weg dat we toch met open mond hebben staan kijken naar al dat moois. ’t Werd tijd om meer naar het centrum van de Golden Mile te gaan en er iets tussen de tanden te steken. We waren al verscheidene restaurants voorbij gegaan, maar die leken voor onze porte-monnaie wat te duur of niet net genoeg, tot we het Family restaurant zagen, één van de restaurants van het Holiday Inn Hotel. Op het eerste zicht niet te hoog van prijs en het was er netjes. Onze gasten, gelijk ze niet veel gewoon zijn, kozen natuurlijk het duurste en dan nog een grote portie. Ze hebben het restant laten inpakken en mee naar huis genomen.
Het werd stilaan slaaptijd en we vroegen aan onze Bryan om ons thuis af te zetten. Hij kent de stad veel beter dan wij. Maar nu begon er bij hem iets los te weken. Hij vroeg of het niet mogelijk was, dat hij en zijn vriendin zou kunnen blijven slapen in de lodge. Dat was iets te veel van het goede. Hij was wel heel vriendelijk geweest om ons Durban te tonen, maar dat was een ietsje te veel gevraagd. Marie-Claire had de patron van de lodge, bij aankomst, in het oor gefluisterd dat er geen kamer vrij was. Hij moest dit wel geloven, maar bleek niet zo tevreden. Een taxi werd gevraagd hen naar huis te brengen, maar Bryan had geen rooie duit op zak. We hebben de taxi dan maar vooraf betaald en afscheid genomen.
28/09/03 Via Pinetown – Valley of the 1000 Hills naar Pietermaritzburg Totaal: 159km
Het was vandaag de zoveelste sombere dag in de rij en we zouden prachtige zichten moeten krijgen in de Valley of the 1000 Hills. We hadden nog geluk, het regende niet. We volgden de N3 tot ongeveer Pinetown en namen daar juist voor de eigenlijke Tolroute begon, de afslag rechts naar de Valley of the 1000 Hills. Met het sombere weer verviel het anders zo mooie landschap in een mistig geheel. Waar je normaal al wel eens stopt voor een fotootje of gewoon om van het natuurschoon te genieten, zijn we er nu langzaam doorgereden.
Door het minder goede weer waren we reeds rond 13.30u in Pietermaritzburg. Daar parkeerden we ons in het centrum van de stad en vroegen aan de parkeerwachter of hij toevallig een net en niet te duur hotelletje kende. En ja hoor, de man liet zijn parking voor wat hij was en ging met ons mee naar de straat evenwijdig met de Church Street. Het is wel een iets verouderd hotel en de kamers zijn op de eerste verdieping, maar het was maar voor 1 nacht. De eigenaar is een heel vriendelijk iemand, een Indïer, die één van zijn bedienden ter onzer beschikking stelde om Pietermaritzburg te bezoeken. Het was een heel gedienstige zwarte, die voorstelde om zelf met onze wagen te rijden, hij kent de stad als zijn broekzak. Ik kon dan even pauzeren en gewoon meerijden.
We zijn begonnen met het station. Indertijd is Mahatma Gandhi in dit station uit de trein gezet als armoezaaier. Van het station nam hij ons mee naar een van de townships en stopte aan zijn barak. Even verderop een tweede stop bij één van zijn zusters. Een heel lief en vriendelijke vrouw, waar we een hele poos hebben mee gebabbeld over van alles en nog wat. Het bleken ook heel diep christelijke mensen te zijn, aan hun uitleg te horen.
Na de township ging het richting centrum, waar we aan onze plaatselijke gids en hulp vroegen om de wagen op de parking van het hotel te zetten en die een wasbeurt te geven. We gingen nu eerst en vooral het oude centrum bezoeken. In de Church Street het Parlements gebouw met er voor geplaatst het standbeeld van Mahatma Gandhi. Op de hoek van deze straat het Stadhuis. We hebben nog wat rond geslenterd, maar het werd veel te koud om buiten te blijven rondhangen en we trokken een Chinees restaurant binnen om, vooreerst ons op te warmen en iets te drinken, maar even goed om er iets naar binnen te werken. Bij thuiskomst in het hotel heeft de brave man, die we als gids hadden meegekregen, ons verwittigd dat er iets in één van de achter-banden stak en dat het wel eens problemen zou kunnen opleveren. Hij hoorde een licht gesis, zei hij.
29/09/03 Via Howick – Mooi Rivier – Estcourt naar Winterton Totaal: 283km
We waren zinnens van vandaag vroeg aan te zetten, maar hadden de pech met de band en moesten vooreerst naar de garage om het lek te dichten. Het was een klein fitje, er zat een doorn van de esdoorn in de band. Het probleem was dat ze het niet konden repareren. Er stond ons niets anders te doen dan er een binnenband te laten in steken en nu waren we heel snel gesteld. Het kostte wel wat meer, maar we hadden tenminste terug vijf goede wielen.
Van Pietermaritzburg zetten we koers naar Howick voor de waterval. Ik heb ze niet kunnen zien. Ze is niet bereikbaar met een rolwagen. Dan ging het verder richting Drakensberg Park, waar we als eerste doel hadden Giant Castle. Gewoon door de streek rijden is al een hele belevenis, vanwege de uiterst mooie natuur. Bij Giant Castle aangekomen stelden wij aan de ingang de vraag of de grotten met de schilderingen van de bosjesmannen, met mijn vehikel te bereiken waren. Als antwoord kregen we te horen: zeker niet, vanwege de te smalle en niet al te best liggende padjes. Je vindt er rotsschilderingen van het San volk van voor 4000 jaar. Hoeveel tijd was er nodig voor het bezoek, volgens de portier was het een goed kwart uur op en af en een tiental minuten om het hele gebeuren te bezichtigen. Wij hadden gerekend, een 15’ om te gaan en keren en misschien nog een extra half uur voor bezoek, dan kon Marie-Claire terug zijn na hooguit 1u1/2. Gelukkig heb ik altijd een boekje met kruiswoordraadsels mee, want ik heb bijna 3 uur in de auto moeten wachten op de terugkomst van mijn halve trouwboek. Ik mocht hier gratis binnen en ben juist op tijd gestopt op een kleine parking. De weg die door liep was plots te smal om een wagen door te laten.
Na Giant Castle hadden we nog een hele rit af te leggen. Normaal moesten we Estcourt passeren, maar we hadden op de kaart gezien dat er een kortere weg was. We konden op die manier ettelijke kilometers vermijden. Het was een piste en naarmate we vorderden werd die alsmaar slechter en ik kon het mij niet permitteren om er met een slakkengangetje over te gaan. Het daverde in de ganse auto door de vele ribbels in de zeer erbarmelijke weg, zodanig dat ik niet meteen merkte dat er iets mis was met één van de banden. Tot Marie-Claire zei, ik denk dat er iets niet pluis is met de wagen, maar ik wimpelde het af. Tot we aan de hoofdbaan kwamen en er een lampje begon te branden. Ik ben gestopt en heb laten kijken wat er zou kunnen fout zijn en ja, de achterband rechts was volledig opengereten. Hij was totaal kapot. Al vlug konden we iemand bij de lurven vatten om te helpen het reservewiel er op te zetten. Nu moesten we niet meer zo heel ver naar Winterton en naar Inkosana Lodge waar we gereserveerd hadden. De eigenaar Ed zou het voor ons wel regelen. Vandaag kon het niet meer, maar morgenvroeg zou hij naar een garage in Winterton bellen voor een nieuwe band.
30/09/03 Winterton Totaal: 235km
Bij het buitenrijden van Inkosana Lodge zijn we naar Champgne Castle gereden tot aan de ingang van het daar aanwezige hotel, het hele panorama aanschouwd en gezien dat wij hier niet meer konden doen(wandelen in de natuur gaat voor ons niet). Hierna moesten wij nu beginnen met naar de hersteller te gaan. De man had reeds stappen ondernomen. Hij had zelf geen band in zijn magazijn voor onze wagen, maar in Ladysmith had hij iemand gevonden die ons kon depane-ren. Vermits we toch in Winterton waren en Cathedrals Peak maar een goede 25km van het centrum ligt, besloten we, wel tegen mijn zin omdat ik verder moest zonder reservewiel, de tocht aan te vatten. Je weet toch dat alle goede dingen uit drie bestaan. We waren 16km ver, toen het noodlot een derde maal toesloeg. Marie-Claire vroeg me te stoppen om een foto te maken. Ik was een beetje te ver gereden en zette mij enkele meter achteruit. Bij het uitstappen zegt mijn weder-helft: ik hoor hier achter aan de wagen een gesis. En wat dacht je, terug plat gereden en nu zonder te kunnen wisselen van band want we hadden er geen. Eén geluk hadden we, we hadden het telefoonnummer van de garagist. We hebben hem gecontacteerd en hij zou ons komen oppikken met een aanhangwagen. Ondertussen had een hulpvaardige zwarte naar het euvel gekeken en er de dader uitgetrokken: een huissleutel. Ik zag onmiddellijk dat het kwam door het achteruit rijden, de manier waarop het kleine ding was binnengedrongen, zegde voor mij genoeg. De garagist tenslotte stond versteld van al die miserie. Dat had hij nog nooit meegemaakt in zijn toch al lange carrière. We werden dus getakeld naar zijn atelier, een wiek in de platte band en we konden verder. Nu eerst en vooral naar Ladysmith want ik wilde geen risico meer lopen. Met al die tegenslag hadden we wel wat kostbare tijd in rook zien opgaan. Na het herstel ging het terug naar Winterton om Cathedrals Peak te doen, waarna we behouden en wel terug bij het atelier van de garagist zijn gestopt om er te vragen, of zij geen niet te duur B+B wisten. Na enkele telefoontjes was het in kannen en kruiken en konden we onze intrek nemen in Rose Cottage. Ik heb voor de rest van de reis er wel een bandencomplex aan overgehouden. Ik ben meerdere keren gestopt omdat ik dacht weer iets verdacht te horen. Het is uiteindelijk toch bij die drie keren gebleven.
01/10/03 Via Bergville – Kestell – Clarens naar Fouriesburg Totaal: 269km
Vertrek om 7.30u naar het Royal Natal N.P. (het Amphitheater). Bij de inkom hebben we met hand en tand moeten uitleggen dat we er niet kwamen om te wandelen en enkel wilden in het domein om een beter uitzicht te hebben op het Amphitheater. Je kan er uren rondwandelen in de vrije natuur, met het zicht op steeds hetzelfde natuurwonder. Wij zijn gewoon zo ver en zo hoog mogelijk gereden en hebben bij de laatste chalet de wagen geparkeerd. Nu was het een kleintje om een goed overzicht te hebben op het geheel. Ik moest immers maar enkele meters rijden eer ik op de rand van de heuvel was en van hieruit een goed uitkijkpunt had op o.a. het Amphitheater.
Van het Royal Natal N.P. ging het naar het Basotho Cultural Village, het dorp waar Helmut Lotti is opgetreden met koor en orkest voor een zee van volk. Het is op dit concert dat de videoband Out of Africa is opgenomen. We hebben er het museum bezocht, waarna we een goed gegidste rondleiding kregen in het dorp. Je kan er de vroegere levenswijze van de Basotho’s(het is zowat dezelfde etnische groep als die je in Lesotho vindt). Het bezoek begint bij de vroegere hutten en levenswijzen en naarmate je verder gaat, zie je zo de evolutie in de manier van wonen en leven. Je start bij hutten van leem met strooien daken en op het einde zie je degelijke huisjes, ofwel met een dak in stro ofwel een dak in golfplaten. We hebben, voor we in het dorp konden gaan, moeten schuilen voor een fikse tropische regenbui. Maar eens die gepasseerd was, klaarde de hemel terug helemaal op.
Het laatste voor vandaag zou het Golden Gate N.P. worden. Om er te komen rijdt je door het Qwa Qwa N.P., één van de grote natuurgebieden in Zuid-Afrika. We hadden gehoopt op een mooie zonsondergang op de Titanic Rock in het Golden Gate N.P., maar de weergoden beslisten er anders over. Plots werd het omzeggens donker en kregen we een bui om U tegen te zeggen en het zag er niet naar uit dat er de eerste uren beterschap zou komen. Al goed dat we nog in volle zon foto’s hadden kunnen nemen van de rots, zij het niet met een ondergaande zon erop, we hebben toch een aandenken aan de prachtige natuur. In normale omstandigheden zouden wij over-
nachten in Clarens, maar aangezien het vroege uur(16u) zijn we er niet definitief gestopt, maar nog door gereden tot Fouriesburg. Wat we helemaal niet gezien hebben onderweg naar Fouriesburg, is de Mushroom Rock, die langs de baan Clarens – Fouriesburg moet liggen. Waarschijnlijk zat het slechte weer er voor iets tussen dat we er over gezien hebben. We hadden geen idee waar we zouden logeren en bij het binnenrijden van Fouriesburg merkten we een wegwijzer, links van de baan naar een B+B. Baat het niet, dan schaadt het niet, dachten we en gingen eens poolshoogte nemen naar het logement. Het viel er zo goed mee, dat we er zijn gebleven. Het Mountainview Estate B+B was best te pruimen. Het is één van de betere slaapgelegenheden die we op onze trip hebben gehad. Het is er kraakproper en de bediening is er van de bovenste plank. Het is zeker een aanrader.
02/10/03 Via Ficksburg – Clocolan – Ladybrand – Maseru – Thaba Bosiu – Masemod –
Morija – Motsekuoa – Mafeteng – Van Rooyens Hek – Zastron – Rouxville naar
Aliwal North Totaal: 436km
We hebben vandaag eigenlijk te veel hooi op de vork genomen. We wisten van tevoren dat het een goed gevulde dag zou worden. De bedoeling was om in Zastron te overnachten, maar het bleek gewoon een boerengat te zijn met weinig faciliteiten. Daarom zijn we door gereden tot Aliwal North. Via Ficksburg, Clocolan en Ladybrand kwamen we bij de grensovergang met Lesotho. In Maseru zijn we in het centrum in het museum over Lesotho binnen gestapt en nadien bij de Dienst voor Toerisme, die daar recht tegenover is gehuisvest. Hier hebben we vernomen dat er in Morija, waar we normaal moesten passeren, vandaag en morgen een jaarlijks weerkerend dansfestival plaats vond. We hebben in volgorde van voorbij rijden Thaba Bossu en Masemod aangedaan, voor we uiteindelijk in Morija aankwamen. We hebben er wel moeten informeren waar de festivalweide ergens was en na een beetje zoeken, hoorden en zagen we door de aanwezigheid van de grote menigte, waar we moesten zijn. Ik denk dat er, buiten ons beiden, niet veel witten zullen geweest zijn om van zang en dans te genieten. Bij mijn weten heb ik er toevallig één gezien. Het is een speciale manier van “dans”. Gehurkt op hun knieën bewegen ze hoofdzakelijk hun schouders, met een soort plumeau in de hand. Wanneer er gewisseld moest worden van ritme of houding blies de leidster van de groep op een fluitje. Na een poos zijn we het afgedropen, voor ons was het welletjes. Het was goed om het te horen en te zien, maar het leek allemaal op elkaar. Wij zijn hier ook maar leken in het vak. Bij de jurie was het bittere ernst.
Van Morija zijn we dan over Motsekuoa, Mafeteng naar Van Rooyens Hek, de grens-
overgang die we wilden nemen, gekomen. De ambtenaren regelden de formaliteiten in minder dan geen tijd en we konden onze weg in Zuid-Afrika verder zetten. Via Zastron en Rouxville kwamen we nog voor donker in Aliwal North. Hier hebben we een degelijk B+B op de kop kunnen tikken. Onze wagen kon bijna voor de deur van de kamer geparkeerd worden en de tuin werd afgesloten wanneer de gasten binnen waren.
03/10/03 Via Burgersdorp – Steynsburg – Hofmeyr – Cradock naar Graaff Reinet
Totaal: 475km
Onze 1e stop was in Burgersdorp. Een gezellig oud koloniaal stadje met een kleine dorpskom en daarbij horende Hervormde Kerk. Verder ging het door de weidse natuur over Steynsburg en Hofmeyr naar Cradock, waar we enkele kilometer verder de afslag links hebben genomen naar het Mount Zebra N.P. Voor je aan het park bent, heb je al een vijftal km piste, die vrij goed onderhouden is, onder de wielen zien voorbij gaan. Vanaf de parking aan de eigenlijke ingang van het park begint het menens te worden. Ik durfde soms niet méér dan 10 à 15 km/u rijden. Zo’n slechte gravelroad hadden we nog niet gedaan en er leek geen eind aan te komen. We kwamen hier voor de Kaapse zebra en die hebben we alleen in de verte kunnen aanschouwen. Verder zaten er meerdere springbokken en antilopen. Het hele circuit is ongeveer een kleine 22km en we hebben er zeker twee uur over gedaan. Ik was tevreden de barre weg vaarwel te kunnen zeggen. De natuur zelf is er goed genoeg, maar vermits er zo weinig wild is te bespeuren, is het zeer de vraag of het wel de moeite loont om al die miserie op je hals te halen.
Nu zetten we koers naar Graaff Reinet. Bij aankomst ter plekke zijn we onmiddellijk naar de Valley of desolation gereden voor de zonsondergang. We hadden hier meer geluk. De zon was van de partij en gaf aan het gebergte een warme gloed. Het is een serieuze klim en het was voor mij niet echt genieten, want mijn wederhelft zat almaar te wringen en te trekkebekken van de schrik. Toch wil ze het spektabel boven op de top niet missen. Het is, in de ware zin van het woord, een heel desolate vallei met onder aan de berg Graaff Reinet, waar we de nacht zullen doorbren-gen. Bij The Red Geranium hadden van thuis uit via internet gereserveerd op 2 oktober, maar door de pech met de banden, zaten we een dag achter op ons schema en kwamen hier dus één dag te laat aan. We hadden gisteren gebeld met de dienst van toerisme in Graaff Reinet en die konden ons niet garanderen dat we zouden plaats vinden om te overnachten. Er was namelijk dit weekend een motorrally en dat zorgde voor overlast aan slapers. We zijn terechtgekomen in een B+B die niet zo bijzonder was.
04/10/03 Via Aberdeen – Volstruisleegte – Willowmore – Uniondale naar Stormsrivier
Totaal: 395km
‘s Morgens zijn we in de vroegte aan de site-seeing van Graaff Reinet begonnen. Het was er heel rustig en we dachten op het gemak het stadje te kunnen bezichtigen. Dat was natuurlijk een foute denkwijze. Al vlug hoorden we het geronk van een heel leger motoren, die in de Church Street af en aan reden met oorverdovend geraas. We hebben het voornaamste kunnen bereiken en bezoeken en dan was de kous af. Alle zijstraten werden volledig afgezet en niemand mocht nog het circuit betreden, behalve de motards. We hadden bij het opstaan speciaal niet ontbeten om tijd te winnen en nu konden we er even tussenuit om iets te verorberen. Wanneer we rond 10.15u wilden aanzetten, bleek de auto op de parkeerplaats geblokkeerd. Met veel moeite en de hulp van een jong koppeltje zijn we toch uit de wurggreep weggeraakt. Nu was er nog één probleem: hoe uit de stad geraken. Het is ons, na het te vragen aan passanten, toch gelukt via een andere route.
Een ganse dag hebben we nodig gehad om van Graaff Reinet in de buurt van het Tsitsikamma N.P. te geraken. Veel stops hadden we niet onderweg. Al rijdend konden wij zo genie- ten van het prachtige landschap. Het is een heel eind rond rijden, gewoon omdat je door een berg- keten moet en er niet overal wegen getrokken zijn. Wij hadden thuis een goede accommodatie gezien in de buurt van het Tsitsikamma N.P. Wanneer we bij het punt, waar we moesten afslaan om aan het logement te komen, waren en we zagen hoe de piste erbij lag, hebben we besloten er niet naartoe te gaan. Het is Robbehoek Kloof – website:
e-mail: bookings@tsitsikamma.co.za
Ingeval het zou tegenvallen, dan hadden we vooreerst ettelijke km(het was 9km van de hoofdbaan verwijderd) voor niets gedaan en dan nog over een niet al te goede weg. We hadden gezien dat er regelmatig B+B’s waren aangegeven. Even voor Stormsrivier op de N2 tussen Witelsbos en de Stormsriver bridge zagen we een zoveelste wegwijzer die naar een self-catering verwees. Bij het zicht van het logement was het voor ons reeds oké, als er een kamer vrij was. En het viel mee, we konden opgelucht ademhalen. De naam is Greenside self-catering. Vroeger kon je er eveneens een ontbijt bestellen, maar sedert een viertal jaren heeft de man een neurologische aandoening en kan niets meer verrichten. Daardoor moet zijn vrouw alle taken op haar schouders nemen en dat blijkt te zwaar te worden. Ze gaven er ons een goed alternatief, een restaurant ook op de N2 niet zo heel ver van het logement. De naam van het eethuis is Bordeaux Restaurant. Het is een gezellige keet waar je niet te diep in geldbeugel moet tasten om goed gegeten te hebben. Nadien hielden we het voor bekeken en kropen bijna met de kippen op stok. ‘s Anderdaags wilden we immers goed op tijd weg zijn.
05/10/03 Via Tsitsikamma N.P. naar Knysna Totaal: 225km
Om 7.15u precies konden we aanzetten naar het Tsitskamma N.P., eerst een stop aan de Stormsrivier brug en dan verder naar het park, waar we rond 9u aan de poorten stonden. De portier wilde er ons aanvankelijk niet in laten zonder inkom te betalen(R.80 p/p). Na lang aandrin- gen ging hij op die manier akkoord: we mochten het park gratis in vermits wij niet langer dan een goed uur bleven en er ons ontbijt namen. Wandelen kunnen we niet, maar we wilden wel even een zicht hebben op de kliffen die vanaf het restaurant te zien zijn. Bij aankomst in het beruchte restaurant sprak de man achter de balie ons al onmiddellijk aan en vroeg waar we wilden zitten voor het ontbijt. Het was heel goed doorgegeven. Na het nemen van de nodige foto’s, hebben we er wel degelijk ons morgenmaal genuttigd. Veel meer konden we er niet aanvangen, want bij het verlaten van de cafetaria zit je al direct met trappen en die komen met de regelmaat van een klok terug.
Na iets meer dan een uur hebben we het park verlaten en koers gezet richting Knysna. Onderweg hebben we menige stops ingelast. Via de Blaukranspas bereikten we Nature Valley waar we overweldigd werden door de bloemenpracht. Enkele km verder hadden we Plettenbergbay
Een gezellig stadje aan zee met een kraaknet vrij groot strand. Via het Robberg N.P., waar je een mooi uitzicht op de klippen van op een plateau, arriveerden we in Knysna. Daar aangekomen zijn we onmiddellijk naar het waterfront gegaan omdat we een boottocht naar de Heads zeker niet wilden missen. Het was zonder de waard gerekend, want nergens waren er boten te bespeuren om de tocht te maken. Met de wagen zijn we dan maar naar het punt gereden waar je een vrij goed uit- kijkpunt hebt op de Heads en de weerman was ons gunstig gezind. We hadden hier een stralend mooie dag en dan kan de lucht en de zee zo diep blauw zijn. Na de Heads hadden we voldoende de tijd om aan het waterfront nog wat te kuieren en later in de Superspar onze inkopen te doen voor de maaltijden. We zijn er een reisbureau binnengestapt en er naar de prijs van het toeristentreintje van Knysna naar George dat we morgen wilden nemen, geïnformeerd en er werd ons de raad gegeven om ongeveer één uur voor de start van de trein de ticketten te komen ophalen.
06/10/03 Via Wildernes en George naar Mosselbay Totaal: 135km
Tegen 8.45u, vertrekuur 9.45u van de trein, stonden we aan het loket voor de vervoer-bewijzen van zowel het treintje, als de bus voor het weerkeren. Nu met een grijze hemel, dus veel minder aangenaam dan wat we gisteren hadden. De rit gaat door het waterrijk land en langs de kust. Tot het station Wildernes vond ik het landschap maar gewoontjes, vanaf die plaats was het genieten. De stoomtrein doet over het traject van een zestigtal km twee uur. Bij aankomst word je naar een grote hangar geloodst waar oude treinstellen en andere transportmiddelen, zoals vrachtwagens, ambulances, brandweerwagens en gewone personenwagens uit vervlogen tijden tentoongesteld staan. Om 13.30u was het vertrek van de bus terug naar Knysna voorzien. Bij de terugkeer konden we onmiddellijk aanzetten met de wagen naar George via Wildernes en dan door naar Mosselbay. In Mosselbay konden we tegen het toeristenbureau parkeren en hebben er gevraagd naar een betaalbaar B+B. Zo zijn we terechtgekomen in Paddy’s Place, even voor het logement is er een goed, verzorgd en niet te duur restaurantje: The Red Rooster. We hebben er smakelijk ons maal naar binnen gewerkt op de muziek van Dana Winner.
07/10/03 Oudtshoorn Totaal: 196km
Vertrek om 8u naar het Bartolomeu Dias Museum in Mosselbay. In het parkje staat de 500 jaar oude “Post office tree” waaronder een beeld van Bartolomeu Dias en je hebt er uitzicht op zee. In het museum zelf hangen schilderijen en tekeningen die zowat het leven van Dias voorstellen, zijn komst in Swellendam en verschillende andere zeereizen die deze man indertijd heeft gemaakt. Er ligt ook een replica van de caravel(het zeilschip waarmee hij zijn wereldreizen maakte). Met voorlegging van je ticket kan je de boot bezoeken. Er is een annex waar je massa’s schelpen in allerlei vormen en grootten kan bewonderen.
En nu wilden we hier in Mosselbay een boottrip meepikken. Het viel in het water, want er werd niet uitgevaren. De zee was te onstuimig en we zouden er alleen maar zeeziek van worden, werd ons verteld. Dan maar door naar Oudtshoorn, de streek van de ostriches (struisvogels of op zijn Zuid-Afrikaans voëlstruis). Op weg ernaar toe hadden we hier en daar al enkele exemplaren in het wild, maar wel achter prikkeldraad, zien staan. Een achttal km voor Oudtshoorn zagen wij een groot bord: Safari Ostrich Farm. Uit de gidsen die we mee hadden, wisten we dat deze farm één van de betere was in de streek. We hebben er een heel goede uitleg en rondleiding gekregen en na afloop mocht Marie-Claire haar rijkunsten laten zien, op een struisvogel natuurlijk. Zij heeft geroepen voor heel Oudtshoorn, maar na afloop vond ze het toch een fijne ervaring. Dat zei ze tenminste tegen onze begeleider “Gaston” die van Argentijnse origine is.
Het werd stilaan tijd om naar de Cango Caves te rijden. We wilden die vandaag zeker nog bezoeken. Bij aankomst zagen we dat we er op het gepaste moment toekwamen. Een half uurtje wachten en er begon een nieuwe rondleiding door de grotten. Ik heb ook hier weer moeten afhaken. Een teveel aan trappen deed me weer eens de das om. Dan maar kruiswoordraadsels oplossen. Ik kon ook een verdieping lager gaan voor de video over de grotten, maar dan zat ik daar de ganse tijd vast. Naar beneden zou ik nog gedurfd hebben, maar terug naar boven was onmogelijk om het alleen te doen(te steil en bochtenwerk). Er is geen lift maar wel een hellend vlak die de verschil-lende niveaus met elkaar verbindt. Ik heb thuis de foto’s en de video van de grotten kunnen bewonderen.
We waren toch in de stad en we hadden nog geen logies, dus werd het zoeken. Ik had thuis een B+B genoteerd. We zijn er naartoe gegaan en het was onmiddellijk in kannen en kruiken. Het Little Best Guesthouse heeft geen trappen en ik kon met de rolwagen in de badkamer en mij aan de lavabo al zittend wassen en scheren, wat moet een mens meer hebben. Het was pure luxe. Ons avondmaal hebben we genomen in De Fijne Keuken, een heel verzorgd eethuis. Pas later in het guesthouse hebben we vernomen dat de uitbaters Belgen zouden zijn.
08/10/03 Via Calitzdorp – Amalienstein – Zoar – Ladysmith – Barrydale – Suurbraak naar
Swellendam Totaal: 285km
De Cango Wildlife Ranch hadden we gisteren willen meepikken, wanneer we van de Cango Caves kwamen. Tot ons spijt was er pas een kwartier geleden een groep met gids vertrokken voor begeleid bezoek en we moesten dus terug komen als we het dierenpark wilden zien. Ik kreeg er wel een kleine vermindering, maar ik vond het personeel van de ranch zeker niet al te vriendelijk. Als je nog geen safari’s gedaan hebt, is het zeker de moeite. Er zitten tijgers, leeuwen, cheeta’s (waar je mits het betalen van R.60 bij mocht, onder begeleiding van de gids), krokodillen, één klein nijlpaard en nog andere diersoorten, teveel om op te noemen.
Na het bezoek aan de ranch ging het naar Calitzdorp waar je de gelegenheid te baat moet nemen om in één van de wijnkelders hun porto te gaan degusteren. Wij vonden hem uitstekend en brachten enkele flessen van de geestrijke drank mee. Dan verder over de route 62 via Amalien-stein, Zoar, Ladysmith en Barrydale, waarna we een mooie bergpas over moesten. Mijn passagier zat natuurlijk weer te zuchten, te wringen en te zweten van de angst dat het geen naam heeft. Enkele kilometer voor Swellendam hebben we de afslag genomen naar het Bontebok N.P. Het is er een uiterst fijne natuur, maar bontebokken hebben we er niet veel gezien, hoop en al een vijftiental.
In Swellendam hadden we bij Swellendam Backpackers backpack@dorea.co.za gereserveerd, maar bij het zicht van het logies zijn we door gegaan en een andere locatie opge-zocht. Het werd tenslotte het B+B Three Oaks. Het ligt meer in het centrum en is stukken netter en tegen dezelfde prijs. Het precieze adres heb ik niet, maar het is gelegen tussen de kerk en het museum. Komende van de kerk op je rechterkant.
09/10/03 Via Ashton – Montaigu – Robertson – Worcester – Rawsonville naar Paarl
Totaal: 244km
In Swellendam hebben we voor ons vertrek het Drostdy museum met al de verschil-lende gebouwen een bezoek gebracht en daarna terug over de route 62 naar Montaigu. Hier vind je menige geklasseerde koloniale huizen(17) die er in perfecte staat staan te pronken. Van Montaigu ging het richting Worcester voor Klein Plassie(een soort van Bokrijk maar op zijn Zuid-Afrikaans) en de Botanische Tuinen, waar je een massa vetplanten in alle maten en gewichten kan vinden. Marie-Claire was van plan om enkele uren in de Botanische Tuinen te blijven rondslinge-ren, maar na een goed uur hadden we de ganse tuin van onder tot boven en van links naar rechts bekeken. We hebben er de biezen genomen en zijn doorgereden tot Paarl. Voor zover we Paarl gezien hebben, is het geen al te aangename stad. De B+B’s waar we binnen gingen en de prijs vroegen, waren naar onze normen te duur. Een politieagent zag dat we problemen hadden en bood zijn hulp aan. Door zijn toedoen hebben we kunnen overnachten in het Berg River Resort (self-catering).
10/10/03 Via Franschhoek – Somerset West – Grabouw – Botrivier – Caledon naar Hermanus
Totaal: 184km
Om 8.15u verlieten we het resort en gingen terug richting Paarl voor een bezoek aan het Taalmonument. Met een blauwe hemel zou het veel mooier zijn geweest, maar schoon grijs is ook niet mis. Wanneer we aan de poorten van het domein kwamen, dacht ik hoe geraak ik bij het monument zelf. Maar geen nood. De portier gaf ons een tip, met de wagen konden we nog een heel eind hogerop en daar parkeren. Vanaf de bovenparking heb je een pad dat naar het plateau boven aan het monument leidt. Waar nodig heb je hellende vlakken, die elk niveauverschil overbruggen. Van daar heb je een heel goed overzicht op het geheel en een goed panorama.
Van het Taalmonument zijn we doorgereden naar Franschhoek voor een bezoek aan het grote wijngoed Boschendal. Ik vind dat het loont om langs het domein te gaan. Het zijn stuk voor stuk koloniale gebouwen van in de tijd van toen. Bijna alle gebouwen op het domein zijn te bezoeken, zeker degene die aan het hoofdhuis gegroepeerd staan. Waar er eventueel trappen zijn, is er voorzien in een pad met rampen om zo het verschil in hoogte ongedaan te maken. Iets na de middag zijn we er vertrokken naar het einddoel van deze dag Hermanus. Rond 15u zijn we er aan de dienst van toerisme gestopt om te kijken of zij ons aan logement konden helpen. We kregen enkele adressen mee en bij het eerste B+B self-catering zaten we reeds op rozen. Het was dus vlug oké wat het slapen betreft. Nu hadden we de rest van de namiddag voor whale watching(de walvis-sen gadeslaan die voor de kust komen paren). We konden de wagen dicht bij de whale crier (de man die met een hoorn aangeeft waar je de walvissen eventueel kunt zien) neerpoten. Wanneer je een tijdje in de verte aan het staren bent naar een glimp van een staart of een vin, steekt het wel tegen. Het is vermoeiend en het blijft altijd hetzelfde eentonige zicht. Wij hebben er menige gezien, maar om er een foto van te maken is een ander paar mouwen. Nog even binnen gesprongen bij de Pick & Go, waar we regelmatig onze voorraad voedsel gingen inslaan.
11/10/03 Via Somerset West – Stellenbosch naar Cape Town Totaal: 208km
Vertrek 7.30u naar Somerset West voor bezoek aan het wijngoed Vergelegen. Het domein is gemakkelijker te bezoeken dan Boschendal. We hebben de auto heel dicht tegen de gebouwen kunnen zetten, zodanig dat we geen enkel trapje moesten opgaan. Er is een mooie rozentuin achter het hoofdgebouw. Je zou het niet mogen overslaan, het is meer dan de moeite, ten- minste zo denken wij erover.
Wanneer we het landgoed verlieten, hielden we de richting van Stellenbosch aan. Het was er een drukte van jewelste en we hadden problemen om een plaatsje te vinden dat vrij was voor ons vehikel. We hebben er langs de verschillende oude koloniale gebouwen geflaneerd tot we uiteindelijk bij Oom Samiese Winkel kwamen. Ik kon er met mijn karos niet in, er is te weinig plaats tussen de rekken in de winkel. Buiten hangt er een bord waarop vermeld staat: geen kinder-wagens in de zaak. Ik heb dat nadien van mijn wederhelft ook vernomen dat het in de zaak véél te smal is om er met een breedte van ongeveer 70cm door te kunnen.
Na de site-seeing van Stellenbosch was het de beurt aan het wijngoed Delheim. Volgens de brochures in ons bezit is het een wijngoed er één om U tegen te zeggen. Mogelijk wel, maar het personeel is er zeker niet vriendelijk, tegen ons in ieder geval niet. Wij hadden even goed als eender wie betaald voor de proeverij. We mochten een keuze maken en vijf flessen aanduiden waarvan we een proefje wilden hebben. Na iedere fles verdween de bediende, zodanig dat we om aan een volgende te geraken de persoon in kwestie moesten gaan opzoeken. Waarschijnlijk zagen ze in ons geen al te grote klanten. Als je met een hele groep binnenvalt, is de kans reëler dat er een beter zakencijfer uit de bus komt, dan wanneer twee individuele personen zich aanbieden. Wij zijn er buiten gegaan zonder hen ook maar iets te gunnen. In het terug rijden naar de hoofdbaan hebben we nog halt gehouden bij een ander wijngoed. Aankomst daar 15.50u en sluitingstijd 16u en geloof het of niet maar de poorten werden er voor onze neus dichtgedaan. Ik noem dat alles behalve klantvriendelijk. Waarschijnlijk hebben ze hier geen enkelingen nodig om voldoende afzet te kunnen realiseren.
Er restte ons vandaag maar één ding. Te zorgen om heelhuids ter bestemming te geraken in Kaapstad. Op een twintigtal km voor het centrum ben ik gestopt om te tanken en hier de juiste weg te vragen die we moesten volgen om aan de lodge, die we gereserveerd hadden in de wijk Gardens, te geraken zonder problemen. Een blanke zei: ik weet waar je moet zijn, ik woon in dezelfde wijk. Hij heeft het voor ons op een papiertje getekend. Het zou wel lukken, dachten wij. En of het zou lukken, we waren maar enkele km uit het benzinestation weggereden of we hadden een gids voor ons. De brave man waar we de uitleg van gekregen hadden, was met de wagen gevolgd en deed teken hem op de hielen te volgen. Hij was als een engelbewaarder voor ons. Op minder dan geen tijd hadden we veilig en wel de eindbestemming bereikt. De man kwam nog afscheid nemen en zei: ik kom hier over een kwartiertje terug voor het geval het je hier niet zou bevallen, dan zorg ik voor ander logement. Het is niet nodig geweest, we zijn er gebleven.
12/10/03 Cape Town Totaal: 20km
Nu werden we wakker met een stralend blauwe hemel en geen zuchtje wind. Dit was een uitgelezen dag om de Tafelberg op te gaan. Voor we konden vertrekken, wou ik zeker zijn van de confirmatie van de terugvlucht huiswaarts. Het bleek automatisch in orde te zijn. In de lodge hebben we laten telefoneren naar het waterfront of er voor die dag nog de mogelijkheid inzat om met de boot naar het Robben-eiland mee te gaan. Hier hadden we het geluk ook aan onze kant. De dag kon niet meer stuk. Maar nu eerst de weg vinden naar de kabelbaan om de Tafelberg op te kunnen. Na het hier en daar te hebben gevraagd, zaten we op de goede weg en konden we op een met paaltjes beschermde parking, voorbehouden voor mindervaliden, plaatsnemen. Mee aanschui-ven voor de lift is er niet bij, gehandicapten hebben voorrang net als in de cabine. Dit ging vrij vlot en boven op het plateau is het meeste goed aangepast. Door het heldere weer hadden we een mooi uitzicht over het ganse panorama. Je kon er blijven van genieten. Bij het teruggaan hoorden we naast ons Nederlanders. Hun begeleider sprak ons aan en vroeg waar we van hieruit zouden naartoe gaan. Hij is op de parking zijn busje gaan ophalen en na het oppikken van zijn passagiers heeft hij op ons gewacht. Hij is ons voorgereden tot enkele meter van het Waterfront, waar we ons naar het bureel van het Robben-eiland haastten om de kaartjes te gaan betalen en ophalen. Het was nu 11.30u en de catamaran zou aanzetten om 13u, we hadden nog de tijd om het waterfront te verkennen.
Klokslag 13u zijn we met de ferry kunnen overvaren naar wat 18 jaar lang de gevan-genis van Nelson Mandela is geweest. Je krijgt in de vroegere gevangenis van een ex-gedetineerde een ganse uitleg. Hoe men de personen in hechtenis behandelde, wat ze allemaal moesten uitrich-ten en niet mochten doen. Na de rondleiding, die meer dan interessant was, werd de ganse groep naar een gammele bus geleid. Ditmaal ging het om een begeleide toer rond het eiland zelf. Je kunt de plaatsen zien, waar de gevangen onder gewapende begeleiding, moesten stenen hakken uit de rotsen. Voorts is het eiland nu één museum. Als gevangenis doet het geen dienst meer. Het is een mooie, leerrijke dag geweest met als afsluiter het waterfront, waar we nog lange tijd zijn blijven rondhangen omdat het er zo gezellig was. Voor het avondmaal zijn we in één van de restaurants langs de kade binnen gestapt. Het was er heerlijk genieten van het zalige weer.
13/10/03 Seal-island – Bird Sanctuary – Cape Point – Kaap de Goede Hoop en de Boulders in
Simonstown(pinguins) Totaal: 176km
We waren vrij vroeg op pad, want het programma voor vandaag was goed gevuld. We hadden gisteren echt geluk, de Tafelberg, die we normaal van in de lodge zagen, zat nu in een dikke mistlaag. We zouden als eerste aan de boottocht naar het Seal-island beginnen. Vanaf de kade heb je bij klare hemel een zicht op de Twaalf Apostelen, twaalf heuveltjes in een keten langs de kust. Nu lagen ook zij in de lage bewolking. Het was, in vergelijking met gisteren, een guur weertje. Voor de trip op het water hebben we voor alle zekerheid de regenvesten maar aangetrokken tegen de kille wind onderweg naar de robben. We waren natuurlijk veel te vroeg aan de kade. Er was bijna niemand te bespeuren, op uitzondering van de verkopers van de tickets. Tegen de tijd dat de boot moest vertrekken, was die afgeladen vol. De parking langs de kade stond nu afgeladen vol met bussen. De tourbussen zijn meer op de hoogte van het reilen en zeilen hier aan de boten dan wij enkelingen. Het is een klein half uur tot aan het eiland, er wordt dan langs het eiland gevaren en tijd gegeven om de robben goed te kunnen observeren en foto’s van ze te nemen en dan begint de terugvaart. Alles samen zijn we ongeveer 2 uur weg geweest. Het was in ieder geval een hele belevenis. Bij de terugkomst in de haven werden we verwelkomd door een kleine muziekband, die allerlei leuke deuntjes ten gehore gaven. Het is zielig wanneer je zo aan de kost moet komen. Het zijn natuurlijk zwarten, de witten hebben zoiets niet nodig en het is hun ook te min.
Van de haven ging het naar het Bird Sanctuary. Het vogelpark ligt heel dicht bij de haven en in minder dan geen tijd stond de wagen voor de deur van het park gestationeerd. Ondertussen was de hemel wat opengetrokken en kwam de zon zo nu en dan al een kijkje nemen. Het park bezoeken is een vrij moeilijke klus. Je gaat in de vogelkooien van de ene kooi naar de andere, telkens door een deur met vogelgaas en met een pomp. Het is of duwen of trekken om zo eerst nog in een sas te komen eer je in het volgende compartiment kunt geraken. Buiten dit euvel was het goed toeven in het geheel. Je vindt er allerlei vogelsoorten die je in onze kontrijen misschien enkel in dierentuinen zoals o.a. Planckendael aantreft. Buiten vogels zit er een verschei- denheid van andere dieren, van apen tot slangen in allerlei grootten.
Het was tegen de middag wanneer we aan het Bird Sanctuary konden aanzetten. De bedoeling was om via Chapmans Peak naar de zuidpunt van de kaap te rijden. Het zat ons niet mee. In het vogelpark hebben we vernomen dat de pas al sedert een drietal jaren gesloten is wegens het gevaar voor vallende brokstukken, die van de bergen naar beneden tuimelen. Er zat niet anders op dan een hele omweg te maken over Muizenberg naar Fish Hoek en zo verder naar Cape Point. Hier was de zon in volle glorie van de partij, wat kan je meer willen. We dachten hier wel een serieus obstakel te hebben. De uiterste punt ligt bovenop een rots met een vuurtoren. Er is hier werkelijk aan alles gedacht. Links van de loketten waar je de inkomkaartjes moet aanschaffen, is een pad dat naar een tandradtreintje leidt. Of het nu is aangelegd voor personen die moeilijk te been zijn of voor gemakzuchtigen. Het maakt niet uit het is er en ik kon naar boven, tenminste toch al een heel eind. Tot aan de vuurtoren is nog steeds niet haalbaar vanwege de vele trappen. Alleszins het zien waard. Je staat helemaal boven op de klippen en hebt een fraai uitzicht op de twee wereldzeeën. Aan de ene kant de Indische en langs de andere de Stille Oceaan.
En nu op naar Kaap de Goede Hoop. Het uitzicht is er ook mooi, maar vermits je hier gelijk met de zee staat, minder spectaculair. Je ziet de golven hoog opslaan tegen de weinige rotsblokken die langs de kust liggen opgestapeld. Ik vind in ieder geval, wanneer je in Kaapstad geweest bent en niet aan Kaap de Goede Hoop, dan is je bezoek niet volledig afgewerkt. Het is een must.
Er restte vandaag nog één bezoek: de Boulders in Simonstown met de pinguins. Van vrienden hadden we vernomen dat het mooi om zien is al die vogels op een rijtje. Ze hebben zeker niet overdreven. Het enige dat tegen de borst slaat is, dat de overheid hier nu ook al een nationaal park van gemaakt heeft en derhalve een inkom vraagt. Het is er wel mooi aangelegd, een volledig op houten palen gemonteerd wandelpad. Waar je vroeger bij de pinguins kon komen, loop je dus nu op een verhoog en verwijderd van de beestjes. De dieren zijn er misschien beter af zonder de aanwezigheid van mensen tussen hen in. Het zal tegen vijven geweest zijn als een wolk plots voor de zon schoof en het ineens veel koeler werd. Het werd dan ook stilaan tijd om de innerlijke mens te versterken en op de terugweg naar Kaapstad zijn we gestrand in een goed restaurant. Na het eet- maal trokken we naar onze thuis in Gardens.
14/10/03 Botanische tuinen van Kirstenbosch en Koloniale Kaapstad Totaal: 48km
De laatste dag begon druilerig, een voorbereiding op het soms zo vochtige Belgïe. We zijn toch maar vertrokken naar de Botanische tuinen van Kirstenbosch. Daar aangekomen was het huilen met de pet op. Er was omzeggens geen doorkomen aan, het regende pijpenstelen. We zijn toch maar gestart met het bezoek van de serres, die zijn volledig overdekt. Na een half uurtje wachten, klaarde de hemel een klein beetje op en konden we, met regenvesten aan weliswaar, aan de trip in de tuinen zelf beginnen. We hadden gehoopt om hier toch een sprankeltje zon te kunnen meepikken, maar het zat nog altijd potdicht en van de Twaalf Apostelen was ook hier niet veel te bespeuren. Die lagen volledig in de mist. De paden in de tuinen zijn heel mooi aangelegd, maar het is een zware karwei om overal te kunnen geraken. Je wandelt op de paden tussen duizenden bloemen en planten. Het is een ware lust voor het oog en het zou nog een stuk beter geweest zijn met een straaltje zon. Hoe langer we er ronddwaalden, hoe beter het werd en naar het einde toe hadden we de langverwachte zon in het vizier. In de cafetaria zijn we, voor we de tuinen verlieten, een kleinigheid gaan binnen werken. Zo konden we er vandaag tegen tot op het vliegtuig dat om 19.20u moest opstijgen.
Het laatste bezoek hadden we gereserveerd voor het Koloniale Kaapstad. We hadden er meer geluk, want de zon gaf zich nu helemaal bloot. Het was zoals bij ons op een zomerse dag kan zijn, maar niet in het minste zwoel. We konden hier maar een goede twee uur vertoeven en dan moet je wel uitzien, dat je niet te veel verloren kilometers doet. De wagen hebben we toevallig in het centrum, in één van de straten die uitgeven op het plein voor het stadhuis, kunnen parkeren. Na even in de straten te hebben geslenterd, ging het naar het plein. Onmiddellijk gevolgd door het in de buurt liggende fort. We hebben het niet totaal bezocht, enkel vanop de binnenkoer een glimp opgevangen van het geheel. De kassierster raadde het ons af wegens te veel trappen in het gebouw met twee verdiepingen en natuurlijk geen liften geïnstalleerd. In het centrum wilden we toch zeker het parlementsgebouw met ertegen aanliggend park nog bezoeken. We konden van in het park nog een laatste blik werpen op de trots van Kaapstad: de Tafelberg. En hiermee is er een einde gekomen aan een maand genieten in Zuid-Afrika. Er restte nog één ding, naar de luchthaven rijden en de wagen afleveren, wat zonder al te veel problemen verliep. Er werd iemand van Europcar weggezonden om een bagagewagentje op te halen. Op het bureel zijn alle documenten nog gecon-troleerd en daarna konden wij aanzetten om in te checken voor het vliegtuig.
Totaal gereden: 7.023km
15/10/03 Thuiskomst
Het inchecken verliep vlot op één probleem na, de rolwagen. Bij de tussenstop op London Heathrow vind ik het gewenst mijn eigen vervoermiddel te hebben. Ik ken ondertussen de rolstoelen die je voorgeschoteld krijgt op deze luchthaven. Het zijn er allemaal met twee kleine wielen. In zulk een vehikel is het onmogelijk om zelf te rijden en ben je de hele tijd afhankelijk van derden, als die er zijn, wel te verstaan. Ik vind zulke rolstoelen geen gerief, voor ons zeker niet. Wij hebben altijd méér dan genoeg handbagage mee en die kan je best niet alleen laten. Uiteindelijk zijn ze aan de incheckbalie akkoord gegaan dat ik in mijn karos tot aan de Jumbo kon rijden en indien mogelijk, dat die in het vliegtuig zelf kon gezet worden. Wat bij nader inzien voor de steward geen enkel probleem opleverde. Je moet gewoon voet bij stuk houden. Eén van de redenen waarom ik er op sta bij eventuele overstappen mijn eigen wagen te hebben, is de veiligheid, zeker van de banden. Het is mij ooit overkomen, een geluk dat bij de thuiskomst was, dat één van de banden totaal was afgesleten. Je zag de binnenband steken. Reden: gereden met de remmen op. Ik probeer altijd, als ik aan de deur van het vliegtuig ben, de remmen los te zetten wanneer ik uit mijn rolwagen ben opgestaan. Zodoende kan iemand anders dat al niet meer vergeten. De vlucht is naar behoren verlopen, alleen op London Heathrow natuurlijk maakte het personeel het weer moeilijker dan het moest. Het is er veel te groot en er is te weinig coördinatie tussen de verschillende dien-sten. Die beweren dan weer dat ze onderbemand zijn. Waar heb ik zulks nog gehoord. Al bij al zijn veilig en wel en met een heleboel aan wijsheid thuis aangekomen. Spijtig dat het reeds voorbij is, maar schone liedjes duren niet lang.
Oost west, thuis best
